Ervaringen uit de pilots jeugdhulp
-
De pilots zijn gehouden verspreid over het land in de volgende gemeenten:
- Gemeente Binnenmaas – AZC ’s-Gravendeel (afgerond)
- Gemeente Utrechtse Heuvelrug – AZC Leersum
- Gemeente Dronten – AZC Dronten
- Gemeente Waadhoeke – AZC Sint Annaparochie
- Gemeente Smallingerland – AZC Drachten (incl. AMV)
- Gemeente Amsterdam – AZC Amsterdam
- Gemeente Katwijk – GLO Katwijk
- Gemeente Weert en gemeente Leudal – AZC Weert, AZC Echt, AZC Baexem
- Gemeente Hoogeveen de Wolden – AZC Hoogeveen
- Gemeente Utrecht – AZC Utrecht (incl. AMV)
-
In de pilots jeugdhulp is/ wordt geëxperimenteerd met het inzetten van de gemeentelijke jeugdhulp infrastructuur (jeugdteams, CJG, wijkteams) voor de kinderen op een COA locatie.
Dit is gedaan om de gemeentelijke jeugdhulp (die nu niet beschikbaar is voor kinderen op COA locaties) beschikbaar te kunnen maken voor deze doelgroep. Daarnaast was het doel van de pilots om op basis van de opgedane ervaring te kijken of een overgang van jeugdhulp voor de asielzoekerskinderen naar de gemeenten haalbaar en wenselijk was.
-
De uitkomsten van de pilots zijn uitermate positief. Alle betrokken partijen (gemeenten, COA, (jeugd)zorginstellingen) zien voordelen van de overdracht en willen de jeugdhulp voor asielzoekers net zo regelen als voor andere inwoners. Zo kan bij complexe casussen de brede expertise van het jeugdteam worden ingeroepen, kunnen (preventieve) interventies direct worden ingezet door het jeugdteam en is gebleken dat er betere toegang is tot de sociale kaart van een gemeente. In de pilots konden medewerkers van de jeugdteams ook doorverwijzen naar (gecontracteerde) jeugdhulp. Belangrijk is dat gemeenten hun eigen werkwijze, visie en sturing op jeugdhulp kunnen toepassen op de kinderen in het AZC in hun gemeente.
Kortom: de werkwijze in de pilots brengt jeugdhulp dichter bij de kinderen op het AZC en zorgt ervoor dat er meer mogelijk is op het gebied van preventieve jeugdhulp.
Jeugdhulp: gegevensdeling
-
- De VNG beschikt over een overzicht van welke aanbieders nu zorg leveren voor kinderen per COA locatie. Met behulp van deze informatie kunt u als gemeente controleren of er al een contract gesloten is met die aanbieder. Het COA heeft zelf alleen met aanbieders contracten gesloten die al een contract hadden met gemeenten.
- Deze informatie mag op cliëntniveau niet op voorhand worden verstrekt, vanwege de privacy.
- Neem als gemeentelijk jeugdteam z.s.m. contact op met de COA locatie en bespreek in het MDO hoe de samenwerking m.b.t. jeugdhulptrajecten gestalte gaat krijgen.
-
Het COA gaat algemene gegevens delen over het aantal en type trajecten over de afgelopen drie jaar. Deze informatie wordt in augustus ter beschikking gesteld op deze site. Er worden géén gegevens per locatie/gemeenten beschikbaar gesteld.
Het delen van informatie over jeugdhulptrajecten per locatie is niet zinvol of kan meer vragen oproepen, want:
- Tot 2018 werden de kosten van jeugdhulp niet per locatie vastgelegd
- Er zijn variabelen die van invloed zijn op de zorgkosten: bv. start traject is altijd duurder, op dit moment maken we nog geen gebruik van jeugdteams, dus dit kan een verhoogd gebruik van specialistische jeugdhulp opleveren
- Aantal zegt niets over doorlooptijd
- Vanwege het beperkte aantal trajecten op locaties zijn gegevens snel te herleiden naar personen: privacy komt in geding
- Vanwege beperkt aantal trajecten zijn daar geen conclusies op locatie niveau uit te trekken
- De zorgkosten zijn nooit helemaal compleet, omdat:
- Declaraties kunnen nog 2 jaar na afloop behandeling ingediend worden
- Er zullen ook gemeenten zijn die nu al jeugdhulp voor doelgroep betalen
- Ingezette trajecten in het verleden zeggen niets over het heden en de toekomst
- De ingezette hulp is vaak noodgedwongen direct specialistisch, omdat nu nog geen gebruik gemaakt kan worden van het gemeentelijke jeugdteam (behalve in de pilots). Het algemene beeld is dat er meer behoefte is aan laagdrempelige/kortdurende hulp (die geboden wordt door het jeugdteam). Over het algemeen is deze inzet goedkoper en kunnen duurdere (vervolg)trajecten worden voorkomen. Daarom bevelen wij gemeenten aan de beschikbare financiën vooral in te zetten voor de jeugdteams
Jeugdhulp: inhoudelijk
-
De behoefte van het kind staat voorop. Het (nog) niet hebben van een verblijfsvergunning staat het leveren van de hulp niet in de weg. De zorgprofessional maakt de afweging wat verantwoorde en passende hulpverlening is. De context van de asielprocedure en -opvang dienen hierin meegenomen te worden. Bijvoorbeeld: de urgentie/ernst van de hulpvraag en de duur van het verblijf kunnen van invloed zijn op het hulpaanbod. Ga hierover in gesprek met de partners op de COA locatie.
-
Ja, er zijn verschillen voor diverse COA locaties.
- Centraal Ontvangst Locatie (COL): Vanwege de korte verblijftijd op een COL zullen daar geen jeugdhulptrajecten gestart worden. Gemeenten met een COL krijgen geen financiering voor jeugdhulp vanuit de Decentralisatie Uitkering.
- Proces Opvang Locatie (POL) / Proces Opvang Locatie AMV (POA): Voor POL en een POA geldt dat gemeenten wél financiering krijgen voor jeugdhulp vanuit de Decentralisatie Uitkering. Vanwege de beperkte verblijftijd (7 weken tot maximaal 6 maanden) is de aanbeveling slechts kortdurende laagdrempelige trajecten in te zetten, tenzij anders noodzakelijk is.
- Gezinslocaties (GLO): Op basis van de problematiek die het uitgeprocedeerd zijn met zich meebrengt zou je kunnen verwachten dat er veel jeugdhulp nodig is in de Gezinslocaties en/of dat de kosten jeugdhulp significant hoger zijn dan op andere modaliteiten. Met de informatie die beschikbaar is kan deze conclusie echter niet getrokken worden, onder andere omdat de ingezette zorg maatwerk is en er al grote verschillen zijn tussen de GLO’s. Lange verblijftijd in de GLO zou er zelfs voor kunnen zorgen dat de kosten op de lange termijn lager zijn dan in een AZC, waar de doorlooptijd sneller is.
- NB. Aangeraden wordt de jeugdhulp voor de asielzoekerskinderen te monitoren.
-
De ervaring leert dat kinderen in de COA opvang in eerste instantie vooral behoefte hebben aan veiligheid en vertrouwen. Het (weer) naar school gaan biedt kinderen een basis hiervoor. Daarnaast is er veel behoefte aan opvoedondersteuning voor ouders en laagdrempelige jeugdhulp die gemeentelijke jeugdhulpteams bieden (bv. hechtingsproblematiek, gedragsinterventies).
Hoewel er natuurlijk kinderen zijn die GGZ zorg of zwaardere jeugdhulp nodig hebben, lijkt dit bij het merendeel van de kinderen (nog) niet aan de orde te zijn.
Jeugdhulp: Signaleren / afstemmen / verwijzen
-
In de factsheet ‘Samenwerking COA locatie en gemeente voor jeugdhulp aan asielzoekerskinderen’ worden aandachtspunten benoemd voor lokale samenwerking om de toegang tot jeugdhulp voor asielzoekerskinderen te organiseren.
-
Zie ook de vraag ‘Wie mag naar specialistische jeugdhulp verwijzen?’ en de factsheet jeugdhulp. Er blijven personen die vanuit hun functie direct mogen verwijzen naar de jeugdhulp. Afstemming met het jeugdteam heeft nadrukkelijk de voorkeur. Hierover dienen tussen het MDO op locatie en het gemeentelijke jeugdteam afspraken gemaakt te worden.
-
AMV mét een verblijfsvergunning worden opgevangen door Nidos. Jeugdhulp voor deze kinderen loopt al via de gemeenten.
AMV zónder verblijfvergunning worden opgevangen door het COA (maar hebben vanwege hun minderjarigheid wél een Nidos voogd). Zij vallen ook in de overdracht jeugdhulp naar gemeenten.
-
Via een Decentralisatie Uitkering (DU) is het mogelijk alleen uit te keren aan gemeenten met een COA locatie. In de decembercirculaire wordt op basis van historische cijfers (gemiddelde van een jaar, met 12 peildata) berekend wat het bedrag per kind wordt. Daarna wordt dat bedrag per kind vermenigvuldigd met het aantal kinderen dat in dezelfde periode van een jaar, van oktober tot oktober, in de COA locatie heeft gezeten. Dat bedrag wordt in januari bevoorschot. Aan het einde van het gerealiseerde jaar zal een eindafrekening op basis van werkelijke aantallen en cijfers plaatsvinden. De eindafrekening zorgt er voor dat het budget voor alle gemeenten met locatie gelijk wordt verdeeld, ook als een locatie in de loop van het jaar opent of sluit.
- Nb: we gaan uit van de periode oktober tot oktober, zodat het in de decembercirculaire mee kan en in januari bevoorschot kan worden.
- Zie ook de presentatie van de informatiebijeenkomsten