'Een organisatie kent een systeemwereld: de wereld van regels, protocollen en prestatie-indicatoren, oftewel de optelsom van alles wat op papier is vastgelegd. De leefwereld is de plek waar de vraagstukken in de praktijk spelen, waar mensen elkaar ontmoeten. De bedoeling is dat waar het uiteindelijk om te doen is.' Zo omschrijft Wouter Hart de bedoeling. Zijn boek Verdraaide organisaties is voor veel gemeenten een leidraad om verandering mee vorm te geven. Maar veranderen is niet altijd eenvoudig en soms ook taai. In dit Leernetwerk gaan de gemeenten samen aan de slag om een impuls te geven aan de  organisatie om weer te werken vanuit de bedoeling.

Nieuwe impulsen

Tijdens de eerste Leernetwerkbijeenkomst vertelden de tien gemeenten waar zij op dit moment staan in de organisatieontwikkeling en waar ze naartoe willen. Zo gaf Zevenaar aan dat bij hen de bedoeling nog onvoldoende geladen is en subjectief bovendien. 'Dat willen we objectief maken en daar hopen we in dit Leernetwerk handvatten voor te krijgen.' Reusel-De Mierden zoekt naar een nieuwe start om inwonerparticipatie door te zetten. Met als belangrijke vraag: wat is daarin de rol van de raad en hoe neem je de raad mee in de bedoeling? Meppel vertelde open te staan voor nieuwe impulsen: 'We denken dat we volgens de bedoeling werken, maar stiekem organiseer je toch weer allerlei systeempjes om dingen op te lossen. Daar willen we meer zicht op hebben.' Ook Borger Odoorn stelde zich open op: 'Doen we iets omdat het hoort of omdat het helpt? De uitdaging is om werken vanuit de bedoeling in de hearts & minds van alle medewerkers te krijgen, zodat het gaat leven en er nieuwe handelingsperspectieven ontstaan.'

Ander spel

De gemene deler in de ambities van de deelnemende gemeenten is het beste te omschrijven als: minder schrijven, meer doen. Maar visie en concrete dilemma’s bij elkaar brengen is lastig, benadrukte Wouter Hart tijdens de bijeenkomst. 'Doen wat hoort is veilig, zelfs als het niet helpt. En andersom: een onorthodoxe oplossing die helpt voelt vaak onveilig voor degene die de oplossing bedenkt. Vanuit de bedoeling werken vraagt dus enige moed.' 
Gemeenten zijn gewend om met een oplossing te komen die gericht is op de specifieke vraag. Hart legt uit: 'Bijvoorbeeld, een kind heeft een leerachterstand. De oplossing is huiswerkbegeleiding. Daar is ook de financiering aan gekoppeld, evenals het toezicht. Maar wat als het probleem ergens anders ligt en de leerachterstand alleen een symptoom is? Hoe zorgen we ervoor dat oplossingen niet uit een enkele koker komen, maar aansluiten bij de bedoeling? Deskundigheid blijft belangrijk, maar hoe kunnen we als dat nodig is naar een ander spel overschakelen? Een spel dat wellicht onorthodox is en daardoor ongemak geeft; werken volgens de bedoeling is immers niet altijd comfortabel.' 
Daar ligt een taak voor het management, stelt Hart. 'Leiderschap is ook ongemak draaien naar een wenkend perspectief: naar werken vanuit de bedoeling.' De komende maanden – er volgen nog zeven bijeenkomsten – gaan de gemeenten samen op zoek naar dat perspectief. 

Over het Leernetwerk

De organisatie van het Leernetwerk Leiderschap en de Bedoeling is in handen van VNG Risicobeheer en Verdraaide Organisaties. De deelnemende gemeenten zijn: Borger Odoorn, Reusel-de Mieren, Meppel, Lochem, Oosterhout, Heusden, Oldambt, Nieuwegein, Zevenaar en Bronckhorst. 
De volgende bijeenkomst is op 17 februari, centraal staat dan de jeugdwet.

Meer informatie

• Meer weten over het Leernetwerk? Neem contact op met Hanke Koelemay (Hanke.Koelemay@vng.nl of 06-12417791)