Onlangs werd het eindrapport van mr. Bruno Tideman, de door het kabinet aangestelde aanjager aanpak problematische schulden voor ondernemers, aangeboden aan de Tweede Kamer.
De VNG onderschrijft een groot deel van zijn aanbevelingen om schuldsituaties bij ondernemers te voorkómen en de aanpak van problematische schulden te versterken.
Aanbevelingen van de aanjager
Volgens het rapport kampen momenteel naar schatting 55.000 ondernemers met zodanig problematische schulden, dat hun toekomst op het spel staat. Vaak gaat het om zelfstandigen, die persoonlijk aansprakelijk zijn voor hun zakelijke schulden. Om ondernemers een tweede kans of een zachte landing bij het stoppen van een onderneming te bieden, zijn volgens de aanjager onder meer de volgende zaken nodig:
- laagdrempelige toegang tot ondersteuning,
- persoonlijke begeleiding en warme doorverwijzing,
- passend instrumentarium,
- betere financieringsmogelijkheden en
- effectieve juridische procedures.
Daarnaast pleit de aanjager voor het vergroten van de zelfredzaamheid en veerkracht van zelfstandigen en het beperken van de instroom van kwetsbare zzp’ers, om toekomstige schuldenproblematiek zoveel mogelijk te voorkomen.
Herkenning
De VNG herkent veel van de bevindingen van de aanjager. In de Verkenning ondersteuning ondernemers met financiële zorgen | VNG van voorjaar 2022 kwam onder meer naar voren dat ondernemers in zwaar weer vaak (te) laat worden bereikt, dat ondersteuning nogal eens stagneert als gevolg van een ontbrekende boekhouding en dat er een mismatch is tussen de situatie van ondernemers en het beschikbare (sanerings)instrumentarium. Ook benadrukken gemeenten dat een gebrek aan financiële vaardigheden een belangrijke oorzaak is van schulden bij ondernemers.
Aanvullend pleidooi van de VNG
Bestaanszekerheid van ondernemers
Net als de aanjager maakt de VNG maakt zich zorgen om de kwetsbare positie van een grote groep zelfstandige ondernemers met een inkomen rond het bestaansminimum en onvoldoende financiële vaardigheden. De VNG pleit voor een strategische agenda voor het borgen van bestaanszekerheid door het Rijk, zodat iedereen in Nederland kan rondkomen en perspectief heeft om mee te doen. Oók inwoners met een onderneming, die als natuurlijk persoon net zo goed onder de zorgplicht van de overheid vallen. Gemeenten agenderen bestaanszekerheid: oproep VNG | VNG
Structurele middelen voor een investerings- en kennisimpuls
De aanjager bepleit dat zelfstandige ondernemers met schulden in het hele land ondersteuning krijgen bij het bijwerken of reconstrueren van hun boekhouding. De VNG herkent deze behoefte en benadrukt aanvullend dat er structurele middelen van het Rijk nodig zijn voor een investerings- en kennisimpuls bij gemeenten, zodat zij kunnen voldoen aan de toenemende vraag van ondernemers naar schuldhulpverlening.
De routekaart Financiële Zorgen en basisdienstverlening
De aanjager doet aanbevelingen voor professionalisering en regulering van de gemeentelijke schuldhulpverlening aan ondernemers. De VNG onderkent dat het nodig is om te investeren in een solide basis in schuldhulpverlening. Dit gebeurt onder andere door de ontwikkeling van De routekaart Financiële Zorgen | VNG. Daarnaast werkt het Ministerie van SZW samen met VNG, Divosa en de NVVK aan een verbeterplan basisdienstverlening. Doel van dit plan is om de kwaliteit van de schuldhulpverlening te verbeteren, waaronder ook de schuldhulpverlening aan ondernemers.
Gesprek nodig over het Bbz
De aanjager benoemt diverse knelpunten in het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz). Hij stelt concreet voor om de Bbz-kredietverlening onder te brengen bij een landelijke opererende, professionele kredietverstrekker die saneringskredieten kan verstrekken. Dit zou een ingrijpende verandering zijn. Wat de VNG betreft is het belangrijk dat gemeenten en andere betrokken partijen met elkaar in gesprek gaan over de wenselijkheid van wijzigingen in het Bbz.
Regierol gemeenten voor ondernemers met financiële zorgen
Gemeenten hebben een regierol bij het ondersteunen van inwoners met schulden, waaronder ondernemers. De VNG ondersteunt gemeenten actief met het project Ondernemers uit de Financiële Zorgen | VNG, een onderdeel van het programma Verbinden Schuldendomein. Op dit moment zien we het aantal hulpvragen stijgen. Het is ontzettend belangrijk dat ondernemers in zwaar weer zo vroeg mogelijk worden bereikt en passende ondersteuning krijgen én dat gemeenten in staat zijn - en worden gesteld - om passende hulp te bieden.