2,5 % van de scholieren is hoogbegaafd. Gemeenten worden regelmatig geconfronteerd met aanvragen tot bekostiging van het vervoer naar scholen die zich richten op hoogbegaafde kinderen, zoals Leonardoscholen.

In veel gevallen kunnen hoogbegaafde leerlingen met de juiste begeleiding en het juiste lesmateriaal op een reguliere, dichtbij gelegen school het bij hen passend onderwijs krijgen. Gemeenten dienen dan wel te onderzoeken of de begeleiding en het materiaal daadwerkelijk op deze school aanwezig is. De Raad van State heeft in een aantal zaken uitspraak gedaan omtrent het al dan niet toepassen van de hardheidsclausule bij aanvragen tot bekostiging van vervoer naar scholen die zich richten op het onderwijs aan hoogbegaafden. In een uitspraak van 15 januari 2010 (nr. 200908583), stelde de Raad van State de gemeente op dit punt in het gelijk. Gemeente Boskoop had bij een aanvraag voor vervoer naar een ver weg gelegen school niet de hardheidsclausule toegepast. De gemeente had uit de verkregen informatie afgeleid dat de hoogbegaafde leerling ook op een dichterbij gelegen school met bepaalde begeleiding passend onderwijs kon krijgen. De uitspraak van 13 oktober 2010 (nr. 201001294, gemeente Emmen) stelde dat de gemeente de plicht had te onderzoeken of de noodzakelijk begeleiding op de dichtbij gelegen school daadwerkelijk aanwezig was, zoals door de rechtbank eerder was opgedragen. In deze casus had de gemeente moeten onderzoeken of een beroep op de hardheidsclausule gerechtvaardigd was. Zie nog de uitspraken van 13 juli 2011 (nr. 201007252 , gemeente Asten) en 30 november 2011 (nr. 201103705 , gemeente Utrechtse Heuvelrug), waar de gemeenten in het gelijk werden gesteld.

In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat scholen geld ontvangen voor de specifieke benadering van ‘zorgleerlingen’. Hieronder vallen ook hoogbegaafde kinderen. De praktijk leert echter dat veel scholen deze zorg alleen besteden aan moeilijk lerende kinderen of kinderen met gedragsproblemen en niet aan hoogbegaafde kinderen. Scholen kunnen hierop aangesproken worden (bijvoorbeeld in een OOGO).
Het ministerie van OCW heeft geld beschikbaar gesteld om projecten op te starten, gericht op het stimuleren van uitmuntende prestaties van toptalenten op basisscholen en het stimuleren van een omgeving waarin excellentie wordt gewaardeerd. Hiermee wordt ook tegemoet gekomen aan de wens vanuit het onderwijsveld om (hoog)begaafden meer uitdaging te bieden.

Voor informatie kan men contact opnemen met een schoolbegeleidingsdienst. Deze diensten weten welke scholen de beschikbare zogenaamde “verrijking, versnelling en verdiepingsmaterialen” in hun leerplan hebben opgenomen. Sommige reguliere basisscholen of samenwerkingsverbanden organiseren eens per week zogenaamde verdiepingsklassen, waar hoogbegaafde leerlingen aan deel kunnen nemen. Of de gemeente in dat geval vervoer bekostigt is aan de gemeente zelf om te beoordelen. Het Landelijke Informatiecentrum Hoogbegaafdheid raadt de verwijzing naar aparte scholen af: Kinderen moeten in de tijd dat ze opgroeien niet in aparte hokjes geplaatst worden.