Gebrek aan geld en gebrek aan een centrale organisatie die kennis en ondersteuning biedt, zijn de 2 belangrijkste knelpunten bij lokale politieke partijen. Dat schrijft het Expertiseteam lokale politieke partijen in zijn advies.
Het Expertiseteam beschrijft in het advies ‘Gelijke monniken, gelijke kappen. Weg met het onderscheid tussen lokale en landelijke politieke partijen’ een aantal knelpunten bij lokale politieke partijen. De 2 belangrijkste, gebrek aan geld en aan een centrale organisatie die kennis en ondersteuning biedt, kunnen worden opgelost door de Wet financiering politieke partijen (Wfpp) aan te passen. Daardoor moeten ook lokale politieke partijen onder de reikwijdte van deze wet vallen en niet alleen de landelijke politieke partijen.
Lokale politieke partijen vormen een omvangrijk onderdeel van onze lokale democratie. Een derde van de raadszetels wordt ingenomen door een vertegenwoordiger van een lokale partij. Ook in colleges zijn de lokale partijen ruim vertegenwoordigd. Het is niet uit te leggen dat lokale politieke partijen door het rijk verschillend worden behandeld als het gaat over financiële ondersteuning en (centrale) toegang tot een kennisorganisatie.
Financiële ondersteuning
In de Wfpp moet een regeling komen waardoor ook lokale politieke partijen subsidie kunnen aanvragen. Op basis van een raads- of statenzetel kan een lokale politieke partij of lokale afdeling van een landelijke politieke partij geld aanvragen vergelijkbaar met de manier waarop landelijke politieke partijen subsidie ontvangen.
Het budget dat nu beschikbaar is voor landelijke partijen moet worden vergroot zodat een vergelijkbaar bedrag beschikbaar komt voor decentrale partijen. Het expertiseteam stelt een bedrag voor van € 1000 per zetel en daarnaast alleen voor de lokale politieke partijen een basisbedrag van € 1500. Landelijke partijen ontvangen ook een basisbedrag, daarom hebben lokale afdelingen hier geen recht meer op. Om de administratieve lasten te beperken wordt niet gewerkt met een bedrag voor het aantal leden per partij.
Centrale organisatie voor kennis en ondersteuning
Ten tweede knelpunt, kennis, kan ook opgelost worden door een aanpassing van de Wfpp. De wet kan worden uitgebreid zodat een instelling die zich richt op de ondersteuning van lokale politieke partijen een (structurele) subsidie kan aanvragen.
Het expertiseteam denkt hierbij concreet aan het bestaande Kennispunt lokale politieke partijen. Dit moet worden verzelfstandigd en verder uitgebouwd tot een centrale organisatie die zich richt op de ondersteuning van lokale politieke partijen. In het advies geeft het expertiseteam aan welke rol het nieuwe Kennispunt lokale politieke partijen kan innemen. Door wijziging van de Wfpp krijgt het Kennispunt een structurele financiële basis en kan het lokale politieke partijen blijvend ondersteunen.
Overige adviezen
Het expertiseteam heeft een aantal andere knelpunten geïnventariseerd en oplossingen aangedragen. Ook heeft zij gekeken naar de rol van de VNG en de lokale politieke partijen.
Bestuur en commissies
Het advies is aangeboden aan het VNG-bestuur en besproken in de commissies Bestuur & Veiligheid en Raadsleden & Griffiers. Voorzitter Jan van Zanen: ‘Het is een mooi advies over een onderwerp wat me aan het hart gaat. Ik ondersteun de adviezen en bespreek met het VNG-bestuur hoe de VNG hier uitvoering aan kan geven.’
Expertiseteam lokale politieke partijen
Het Expertiseteam lokale politieke partijen is in september 2019 ingesteld door het VNG-bestuur. Het team onder voorzitterschap van Peter den Oudsten heeft de opdracht gekregen om te onderzoeken of er sprake is van ongelijkheid tussen lokale politieke partijen en lokale afdelingen van landelijke partijen. En om te onderzoeken waarin deze ongelijkheid zit, of het een probleem is en om zo nodig oplossingen aan te dragen om de ongelijkheid op te heffen.