De Tweede Kamer heeft gisteren het wetsvoorstel Tijdelijke experimentenwet nieuwe stembiljetten aangenomen. Deze wet maakt het gemeenten mogelijk te experimenteren met een kleiner, beter hanteerbaar stembiljet.
De VNG is verheugd dat de Tweede Kamer de stap naar een nieuw stembiljet en het elektronisch tellen heeft verkleind door het wetsvoorstel aan te nemen. Het is nog niet bekend wanneer de Eerste Kamer het wetsvoorstel behandelt.
Voorstander van experimentenwet en nieuw stembiljet
Bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezing bleek weer dat het huidige stembiljet door zijn omvang lastig hanteerbaar is, zowel voor stembureauleden als voor veel (groepen) kiezers. De VNG pleit daarom al lange tijd voor de invoering van een nieuw stembiljet dat gebruiksvriendelijker is én makkelijker is te tellen. Het verkiezingsproces wordt daarmee zorgvuldiger, toegankelijker en betrouwbaarder. Een kleiner biljet is bovendien elektronisch telbaar: dat draagt bij aan een betrouwbaardere uitslag en levert tijdswinst op.
Eerste experimenten bij herindelingsverkiezingen najaar 2022
Minister Ollongren (BZK) zegde tijdens de Kamerbehandeling toe dat (als ook de Eerste Kamer instemt met het wetsvoorstel) een eerste experiment op zijn vroegst bij de herindelingsverkiezingen in het najaar van 2022 zal plaatsvinden. Het voornemen om 4 kleine gemeenten bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2022 te laten experimenteren, wordt daarmee verlaten. De Kamer vreesde dat de gemeenten zich met het krappe tijdpad tot maart 2022 niet goed zouden kunnen voorbereiden op de experimenten.
Looptijd van de wet en verdere opschaling experimenten
De experimentenwet heeft een duur van 10 jaar. We hebben hier eerder kanttekeningen bij geplaatst, omdat dit te weinig ambitie uitstraalt en het elektronisch tellen op de lange baan dreigt te worden geschoven. De minister liet weten dat gemeenten niet 10 jaar hoeven te experimenteren. Als uit de evaluatie blijkt dat een experiment goed is verlopen, is verdere opschaling naar meer experimenteergemeenten mogelijk en kan na een aantal verkiezingen tot definitieve invoering van het nieuwe stembiljet worden besloten. Daarnaast wil de minister volgens de Verkiezingsagenda 2030 in 2025 starten met het testen van elektronisch tellen en in 2026 de eerste experimenten daarmee uitvoeren.