De VNG en het Nederlands Genootschap van Burgemeesters hebben op verzoek van de ministers van BZK, JenV en VWS gereageerd op het wetsvoorstel (zie de gezamenlijk brief onderaan dit bericht).

Standpunt VNG en NGB

Onze belangrijkste opmerkingen over het wetsvoorstel:

• We vinden het positief dat gemeenten meer dan in de huidige crisisstructuur in positie worden gebracht. Maar het wetsvoorstel biedt te weinig ruimte voor lokaal maatwerk. Ook gemeenten moeten in de volgende fase het belang van de volksgezondheid én maatschappelijke en economische belangen kunnen afwegen en beslissen welke maatregelen nodig zijn. Bij een te sterke regulering op centraal niveau, is die afweging niet mogelijk.
• Het voorstel voorziet niet in democratische legitimatie van maatregelen op gemeentelijk niveau. Lokaal zijn alleen ontheffingen mogelijk, daarmee hebben alleen burgemeesters nog enige zeggenschap. Wethouders en gemeenteraden moeten beter bij de besluitvorming op lokaal niveau worden betrokken. We doen een tekstvoorstel voor aanvulling van de wet.
• Er is niet voorzien in voldoende afstemming tussen de bevoegdheden van de minister, veiligheidsregio’s en de burgemeester. We vinden het noodzakelijk bij de bevoegdheidsuitoefening aansluiting te zoeken bij de bestaande mogelijkheden tot intergemeentelijk overleg.
• De burgemeester is belast met het toezicht op de naleving van de open zorgplicht voor publieke plaatsen. Dit vraagt veel van de gemeentelijke handhavingscapaciteit. We  vragen het Rijk nadrukkelijk om ondersteuning bij en financiële compensatie voor het uitoefenen van dit toezicht.

Doelen van het wetsvoorstel

Minister Grapperhaus (JenV) kondigde op 1 mei nieuwe, aanvullende wetgeving aan om maatregelen te kunnen nemen ter bestrijding van het coronavirus:

• Deze wet moet in de plaats komen van de op dit moment geldende noodverordeningen van de voorzitters van de veiligheidsregio’s.
• Het wetsvoorstel voorziet in een basis om (vooral via ministeriële regelingen) snel te kunnen handelen om de volksgezondheid te beschermen.
• Daarnaast is voorzien in de behoefte om op gemeentelijk niveau afwegingen te maken over de toepassing van maatregelen.
• Het wetsvoorstel bevat ook een specifieke wettelijke grondslag om de grondrechten te beperken

Nog niet openbaar

Het concept van het wetsvoorstel is niet openbaar en kunnen we dus niet publiceren. Zodra de ministers het wetsvoorstel aan de Tweede Kamer sturen, is het voor iedereen in te zien. Het is de bedoeling dat de wet van kracht wordt nog voor het zomerreces van de Eerste Kamer.

Meer informatie

Hieronder de gezamenlijke reactie van de VNG en het NGB.

• VNG/NGB reactie op Tijdelijke Wet maatregelen COVID-19 (pdf)