Het maken van goede afspraken met het kabinet om de financiën van gemeenten te verbeteren heeft de absolute prioriteit van het VNG-bestuur. Met het kabinet zijn afspraken gemaakt hoe te komen tot compensatie van de kosten en inkomstenderving van gemeenten in deze crisis. Daarvoor worden de cijfers in beeld gebracht door een onlangs ingestelde werkgroep van experts van departementen en de koepels van decentrale overheden.

In mei duidelijkheid over compensatie

In het BOFv is afgesproken om in mei de voorlopige opbrengsten van de werkgroep bestuurlijk te bespreken. De VNG heeft met de bewindspersonen overeengekomen dat gemeenten voor de uitgaven die zij in het kader van corona moeten doen en voor de derving van de inkomsten worden gecompenseerd. Hoewel de berekening van deze kosten een doorlooptijd zal hebben van enkele maanden is de afspraak gemaakt dat zo snel mogelijk een eerste deel van deze compensatie zal worden uitgekeerd. In de maand mei zal hierover duidelijkheid ontstaan. In de meicirculaire zullen gemeenten geïnformeerd worden over (het proces van) de gesprekken over compensatie. 

Snelheid, eenheid en goede afstemming

In de 2 bestuurlijke overleggen, het eerste was op 8 april jl., heeft het kabinet aangegeven dat gemeenten er niet op achteruit mogen gaan en dat er een reële compensatie komt voor de kosten en inkomstenderving van gemeenten. De VNG heeft verder aangedrongen op snelheid, eenvoud, en goede afstemming tussen de departementen. Het is belangrijk om goede integrale afspraken te maken om te voorkomen dat er via verschillende deelakkoorden elkaar tegenwerkende afspraken worden gemaakt.

Accres bevriezen

De coronacrisis leidt tot veel financiële onzekerheid, terwijl er bij gemeenten juist behoefte bestaat aan rust en stabiliteit. Om die reden is in het BOFv ook gesproken over nadere afspraken rond de systematiek van samen trap op, samen trap af. Om te zorgen voor financiële stabiliteit in het gemeentefonds is besproken om het accres voor de rest van deze kabinetsperiode te bevriezen. In de komende 2 weken wordt bekeken  hoe dit het beste kan worden vormgegeven.

Structurele tekorten

Voorzitter Jan van Zanen heeft benadrukt dat gemeenten ook zonder de extra uitgaven en gederfde inkomsten van de coronacrisis er financieel niet goed voor staan. Denk aan de tekorten in het sociaal domein. Ook dit onderwerp mag niet van de agenda vallen. Minister Ollongren heeft bevestigd dat de lopende onderzoeken naar o.a. de structurele tekorten in de Jeugdzorg op de agenda blijven.  

Werkgroep en inzicht in financiële gevolgen

Een speciale werkgroep van deskundigen bij de ministeries en vanuit de decentrale overheden gaat zich buigen over de vraag welke informatie straks nodig is voor het bepalen van een reële compensatie. Ter voorbereiding op de werkgroep heeft de VNG samen met gemeenten een lijst gemaakt aan verschillende kosten die gemaakt worden en inkomsten die teruglopen:

• Overzicht van financiële gevolgen corona (voorlopige stand) (pdf)

Mocht u daar onderwerpen missen of aanvullingen hebben dan horen we dat graag. Dit is voor de VNG de basis voor het gesprek met het Rijk.

Daar waar specifieke steunmaatregelen zijn of worden afgesproken met het Rijk worden ook specifieke afspraken gemaakt over de informatie die nodig is om tot een goede afrekening te komen. Zo geldt voor de TOZO een specifieke uitkering met verantwoording via Sisa. Voor de afspraken rond continuïteit in zorg in het sociaal domein wordt hier voor wat betreft meerkosten ook uitwerking aan gegeven.

Voor allerlei andere kosten en gederfde inkomsten, waar nog financiële afspraken over moeten worden gemaakt, zal gekeken worden hoe zoveel mogelijk kan worden aangesloten bij bestaande informatie, op basis waarvan dan een reële compensatie kan worden vastgesteld. Uitgangspunt is om de administratieve lasten zoveel mogelijk beperkt te houden en zo min mogelijk apart te hoeven administreren. Voor eind mei zal hier meer duidelijkheid over komen en dan zullen wij u hierover informeren via deze ledenbrief.

Vervolg

In mei volgt nader bestuurlijk overleg met het kabinet over de compensatie van de kosten van de coronacrisis. Daarnaast lopen de onderzoeken naar de structurele kosten voor de Jeugdzorg, de resultaten worden in het najaar verwacht. De financiële positie van gemeenten en de interbestuurlijke verhoudingen is zoals al eerder gemeld prioriteit bij de inzet voor de volgende kabinetsperiode.