De commissie kwam voor het eerst sinds anderhalf jaar weer bij elkaar bij de VNG. De vergadering vond plaats onder leiding van een nieuwe voorzitter: Ed Anker. Hierna wordt op 3 onderwerpen ingegaan: betalen naar gebruik, actief grondbeleid en groen in de stad.
VNG-standpunt Betalen naar gebruik
Betalen naar gebruik is een van de maatregelen om duurzame mobiliteit te realiseren. Gemeenten hebben als wegbeheerder met deze discussie te maken. De VNG stelt het volgende voor:
- Wij steunen betalen naar gebruik;
- Onze voorkeur gaat uit naar een plaats- en tijdafhankelijke heffing die rekening houdt met de verschillen en vervoersalternatieven in ons land;
- Introductie van betalen naar gebruik met oog op de schaarse openbare ruimte. Wij willen voorkomen dat het autobezit groeit, doordat de belasting van bezit naar gebruik verplaatst wordt. Het is ook een beleidsinstrument (niet alleen een manier om gemiste inkomsten door elektrisch rijden weer aan te vullen);
- Gebruik de opbrengsten om mobiliteit verder te verduurzamen en alternatieven te bieden (via gemeenten en regio’s).
Vanuit de commissie wordt aangegeven dat betalen naar bezit losgekoppeld moet worden van betalen naar gebruik. Het eerste raakt aan parkeerbeleid. Dat ligt bij gemeenten en niet bij het rijk. Betalen naar gebruik is een landelijke discussie. De commissie pleit voor meer samenwerking tussen rijk en regio. Het rijk legt meer taken/investeringen neer bij gemeenten. Dit vraagt meer capaciteit bij gemeenten. Ook wordt aangegeven dat het belangrijk is goed de (financiële) gevolgen in beeld te hebben voor gemeenten en voor de handhaving. Daarnaast om rekening te houden met de reisgevolgen van corona en hybride werken.
Rol van het rijk bij actief grondbeleid
Er zijn grote ruimtelijke opgaven. Een actief gemeentelijk grondbeleid kan helpen om woningbouw, vermindering van stikstof en andere opgaven een plek te geven. We hebben gezien dat gemeenten in het verleden in financiële problemen zijn gekomen. Aan de andere kant zien we voor gemeenten ook kansen. De vraag is of en onder welke voorwaarden er behoefte is aan een rol voor het rijk in de grondverwerving.
De commissie vindt het positief dat dit onderwerp op de agenda staat. De gemeente heeft bijna geen regie op grond, maar wel in het ruimtelijk kader. Een echte beweging maken vraagt echter om actief grondbeleid en voldoende financiële middelen. Gewezen wordt op de beperkte kennis en capaciteit bij veel gemeenten op dit terrein. In de samenwerking met het rijk is het een uitdaging om hier een maat in te vinden die gemeenten past, omdat in alle gemeenten andere ontwikkelingen van verschillende omvang plaatsvinden. Over de rol van het rijk ten opzichte van gemeenten wordt in de commissie verschillend gedacht. Tot slot wordt benoemd dat de publiek-publieke samenwerking als ingewikkeld wordt ervaren.
Het gesprek in de commissie komt samen in 2 sporen:
- wat moeten we doen om gemeenten op gang te helpen
- gesprek met het rijk, op basis van voorbeelden. Hiervoor kunnen we ervaringen ophalen bij gemeenten.
In gesprek met rijk over Groen in de Stad
Het ministerie van LNV heeft de VNG gevraagd om te reageren op een concept Kamerbrief, waarin verschillende departementen aangeven hoe ze willen zorgdragen voor samenhangend beleid voor groen in de stad.
Het onderwerp wordt door de commissieleden herkend. Groen in de stad wordt steeds belangrijker en de stad wordt bijvoorbeeld steeds meer een interessante biotoop. De suggestie wordt gedaan om de titel te veranderen in: groen in stedelijke gebieden. Daarnaast wordt door de commissie aangegeven dat groen een lokale aangelegenheid is. Richtlijnen en kaders kunnen handig zijn, maar rijksregelgeving is niet per se nodig. Er wordt voor gepleit om gemeenten zelf meer mogelijkheden te geven via inzet van het instrument omgevingsplan. Ook de link met klimaatadaptatie wordt gelegd en op dat dossier zou nationale regelgeving juist helpen om het gesprek met ontwikkelaars beter te voeren. Tot slot wordt de suggestie gedaan om aandacht voor groen en hoe je dat kunt financieren mee te nemen bij informatievoorziening richting gemeenten over grondbeleid.