In deze bij de VNG gehouden vergadering werd uitgebreid ingegaan op het vervolg van het rapport 'Een thuis voor iedereen' van de commissie Ter Haar. Inhoudelijk heeft de commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit dit rapport al eerder besproken en er is zeer positief gereageerd op de bevindingen en aanbevelingen.
Inmiddels heeft het ministerie van BZK een programmamanager aangesteld met de opdracht om de vervolgacties voor de korte termijn te concretiseren. Programmamanager Yvonne Wijnands en beleidsmedewerker Richard Derksen van BZK geven een presentatie aan de commissie RWM.
Samenwerkingsagenda en spoedpakket
Er wordt gewerkt aan een integrale benadering van de aandachtsgroepen. Dat wil zeggen: fysiek en sociaal; interbestuurlijk; voeding vanuit de praktijk. 5 departementen, Aedes en VNG hebben de handen ineen geslagen. De ambitie is dat iedereen een thuis heeft inclusief de benodigde ondersteuning, welzijn en zorg. Maar de situatie van aandachtsgroepen verslechtert. Er zijn geen goede data. De aandachtsgroepen zijn ongelijk verdeeld over gemeenten. En er is te weinig geld. Er wordt een samenwerkingsagenda gemaakt gebaseerd op 4 puzzelstukken:
- voldoende woonruimte
- evenwichtige verdeling
- preventie – voorkomen mensen in de knel
- combineren wonen, zorg en welzijn.
Daarnaast is er een spoedpakket voorgesteld:
- preventie
- aanbod woningen
- financiën en regelgeving
- aanpak voor 18-23-jarigen.
Bereikbaarheid woningen
Vanuit de commissie wordt de snelle start met de concretisering van het rapport gewaardeerd. Er wordt opgemerkt dat bij de initiatiefnemers één belangrijk ministerie ontbreekt: IenW. De woningen moeten wel bereikbaar zijn.
Behoefte aan goedkope sociale huurwoningen
Als het gaat om geld komen de verhuurderheffing en de tekorten op het sociaal domein aan de orde. De aandachtsgroepen hebben vooral behoefte aan goedkope sociale huurwoningen. Daar moet je dan ook op sturen. De woningbouwimpuls moet veel meer gericht worden op echt betaalbare woningen. Het snel verdwijnen van goedkope particuliere huur moet voorkomen worden.
Lokaal beleid
Over de na te streven 30% sociale huurwoningen lopen de ideeën uiteen. Gaat het om het nieuwbouwprogramma of de totale voorraad? In een deel van de regio’s en gemeenten is de sociale voorraad aanzienlijk kleiner en in andere groter. Verdubbeling van de voorraad sluit dan niet aan op de behoefte of omvat het totale bouwprogramma voor de komende jaren. In krimpgebieden of gebieden die naar verwachting de komende decennia gaan krimpen zijn andere en tijdelijke oplossingen geschikter dan nieuwbouw.
Het beleid moet vooral lokaal worden ontwikkeld en tot projecten leiden. Daarbij lopen veel gemeenten aan tegen een tekort aan capaciteit. Dat los je niet op met verleiding.
Conclusies uit eerder beleid
In het verleden is er ook beleid voor aandachtsgroepen gemaakt. Dat heeft niet altijd het gewenste effect gehad. Het is nuttig om daar conclusies uit te trekken. Bijvoorbeeld: het werkt niet om daklozen een zelfstandige woning aan te bieden. Er zijn ook regels met ongewenste neveneffecten. Zo vindt de commissie het afschaffen van de kostendelersnorm een prima voorstel. Daardoor komen meer woningen beschikbaar. Opgemerkt wordt dat de bouwopgave en andere vraagstukken leiden tot steeds meer regelgeving, meer juridische procedures, langere doorlooptijden, dikkere bestemmingsplannen, hogere normen. De wetgeving past niet meer bij de opgave.
De vraag vanuit zorg overbrengen op de bouw
Het bij elkaar brengen van de werelden van wonen en die van welzijn en zorg is uitermate lastig. Er is geen goede vertaling van de vraag vanuit welzijn en zorg naar bouwers. Dat maakt het moeilijk om tot voldoende harde projecten te komen.
Regie op vereenvoudiging procedures en lokale context
Yvonne Wijnands constateert dat er behoefte is aan regie op verschillende vlakken. De vereenvoudiging van procedures is hard nodig. Aan goede voorbeelden en ervaringen moet bekendheid worden gegeven. En er moet ingespeeld worden op de lokale context. Dit onderwerp komt in de toekomst terug op de commissieagenda.