De VNG-commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit sprak in haar vergadering van 3 juni 2021 onder meer over een landelijk systeem voor woonruimteverdeling en bestuurlijke afspraken rond wonen en zorg.
Landelijk systeem woonruimteverdeling
Marc van der Steen en Marco de Wilde geven een presentatie namens Aedes, koepel van woningcorporaties. Op initiatief van Aedes is een verkenning uitgevoerd naar een landelijk systeem voor woonruimteverdeling. Het idee is dat het principe van vrije vestiging voor huurders versterkt kan worden door het presenteren van het totale woningaanbod.
Landelijk zijn er 34 regionale verdeelsystemen. Daarnaast zijn er lokale systemen en systemen per corporatie. Met een koplopergroep van corporaties (met totaal de helft van de sociale huurvoorraad) wordt dit verder uitgezocht. Men hoopt te komen tot een landelijk aanbod, landelijke inschrijving, behoud van opgebouwde rechten en ruimte voor lokale sturing.
Het blijkt dat 75% van de woningzoekenden van corporaties lokaal of regionaal verhuizen. Een landelijk aanbod zal leiden tot meer reacties en meer verhuisbewegingen. In 3 fasen wordt met de koplopers gewerkt aan achtereenvolgens een kwalitatief klantonderzoek, een demoversie en afspraken over organisatie en beheer.
In 2021 komt er een pilot om het aanbod landelijk zichtbaar te maken. En er komt een experiment met overdracht van opgebouwde rechten in 2 aangrenzende regio’s.
De commissie heeft een aantal opmerkingen:
- Het principe van vrije vestiging spreekt de commissieleden aan.
- Verruiming van de toelating kan leiden tot langere wachttijden en scheve gezichten van de eigen woningzoekenden.
- De roep om lokale voorrangsregels wordt hierdoor misschien groter. Nu wordt voor nieuwbouw vaak als argument genoemd dat dit ten gunste komt van de lokale woningzoekenden. Dat helpt bij het verkrijgen van draagvlak voor nieuwbouw.
- Er zijn nu verschillen in het moment waarop mensen zich als woningzoekende inschrijven. Wanneer je je pas inschrijft wanneer je een woning echt nodig hebt sta je achteraan. Senioren staan vaak lang ingeschreven. Is het wenselijk om bij een landelijk verdeelsysteem ook gelijkluidende voorrangs- en urgentieregels te maken?
- De koplopers zitten in delen van het land met een grote woningbehoefte. Er wordt gepleit voor betrokkenheid vanuit meer perifere delen van het land.
Bestuurlijke afspraken wonen en zorg
Hans Adriani vertelt, als commissielid en als voorzitter van de Taskforce Wonen en zorg, over nieuwe bestuurlijke afspraken in de Agenda voor de toekomst. De wensen van de koepels, waaronder de VNG, zijn daarin verwerkt. Hij benadrukt dat het geen nieuwe taken voor gemeenten zijn, maar dat een deel van de gemeenten hier onvoldoende aan doet. Uit onderzoek in 2020 blijkt dat een derde van de gemeenten actueel beleid en afspraken over wonen en zorg heeft, een derde hiermee bezig is en een derde nog niks heeft.
Adrani benadrukt de gelijkwaardige betrokkenheid van de wethouders wonen en zorg. Hij geeft aan dat het kortcyclische karakter van de zorg en het langcyclische karakter van woningbouw botsen. Gemeenten kunnen ondersteuning krijgen van een expertteam wonen en zorg via de Rijksdienst voor ondernemend Nederland (RVO). Er wordt gewerkt aan een subsidieregeling van € 20 miljoen voor ontmoetingsruimten voor ouderen. Doel is om een deel van het woningbouwprogramma te bestemmen voor deze doelgroep (globaal: 70.000 nieuwe geclusterde woningen en 30.000 nieuwe verpleeghuisplaatsen op een totaal van 1 miljoen nieuwe woningen).