donderdag 12 november 2020

De lokale democratie heeft onafhankelijke journalistiek nodig ter controle van gemeentebestuurders. Daarnaast kunnen de media burgers informeren en onderwerpen agenderen. Ook verbinden is een belangrijk aandachtspunt. Maar de lokale organisaties en hun medewerkers hebben het financieel moeilijk.

Het VNG Expertiseteam Vitalisering Lokale Journalistiek biedt een handreiking en adviezen ter verbetering.

Het expertiseteam constateert dat er sprake is van marktfalen: er is belangstelling voor lokaal nieuws, maar steeds minder bereidheid om ervoor te betalen. Gemeenten falen eveneens, omdat zij zich meer richten op de eigen communicatie dan op een breed mediabeleid.

Zij besteden bovendien minder dan voorheen aan het plaatsen van hun communicatie bij de lokale media. De overheden moeten journalistiek en media echter gaan beschouwen als ‘merit good’ en derhalve hun verantwoordelijkheid hiervoor nemen. Dat is mogelijk zonder de noodzakelijke onafhankelijkheid aan te tasten. 

Inventarisatie van journalistieke fte

De lokale overheden zouden moeten beginnen met een inventarisatie van de journalistieke capaciteit bij de regionale kranten, lokale nieuws-/huis-aan-huisbladen, lokale en regionale omroepen plus hyperlocals via sociale media. Er zou ongeveer tenminste 1 fte per 10.000 inwoners aanwezig moeten zijn. Eerder becijferden de branche en de VNG voor de lokale (streek)omroepen 5 fte per 225.000. Het gaat om professionele journalisten niet om burgerjournalisten of  -participanten. 

Financiële maatregelen

Gemeenten houden vanaf medio 2021 jaarlijks € 12,2 miljoen over door de digitalisering op basis van de Wet open overheid, die zij volgens het Expertiseteam voor de lokale media zouden moeten blijven inzetten. Het kan gaan om het plaatsen van advertenties en bekendmakingen. De bekostiging van lokale publieke omroep is een basisvoorziening. Daarnaast kan het gaan om doelfinanciering. Andere financiële maatregelen zijn: redactiekracht, een mediacentrum of -fonds. Ook een zichtbare plek voor debat en educatie is relevant. Daarnaast zijn middelen voor innovatie onontbeerlijk. 

Advies Raad voor het Openbaar Bestuur en Raad voor Cultuur

De ROB en RvC hebben op 12 november het advies ‘Lokale media: niet te missen’ uitgebracht. Hun analyse komt overeen met die van het VNG Expertiseteam. Ze streven o.a. naar duidelijke afspraken over kwaliteit, meer samenwerking en een steviger rijksfinanciering van de lokale omroepen met een bedrag van € 21 miljoen meer per jaar.

Ook de vorming van een landelijk dekkend fonds voor regionale en lokale media en extra inzet om jongeren en mensen met een migratieachtergrond beter te bereiken achten zij relevant. 

Meer informatie