De opgaven uit het onderdeel Landbouw en landgebruik van het Klimaatakkoord blijven onverkort geldig. Het nationale doel is een totale reductie van CO2-uitstoot met 6,2 Mton voor landbouw en 1,8  Mton voor landgebruik. Het rijk legt in het najaar van 2022 vast hoe de onderliggende doelen terugkomen in het NPLG. 

Het gaat daarbij specifiek om hoe nationale doelen, via provinciale gebiedsprogramma's, kunnen worden gerealiseerd. Hiervoor wordt een verdeelsleutel ontwikkeld. Provincies zijn aangewezen als de overheid die met gebiedsgericht beleid stuurt op samenhang. De eerste versies van de provinciale programma's landelijk gebied, die samen met onder meer gemeenten worden opgesteld, zijn in juli 2023 opgeleverd en worden steeds verder uitgewerkt. 

Lees meer over de gebiedsprogramma's

Voor stikstof zijn, naast de doelen uit het Klimaatakkoord, de doelen uit de Wet Stikstof en Natuurverbetering van invloed. Daarin is vastgelegd dat de stikstofuitstoot in 2025 40% minder moet zijn dan in 1990 en in 2030 74% minder. De stikstofdoelen zijn sterk gecorreleerd aan de klimaatdoelen voor de veehouderij. 

Dit betekent naar verwachting dat meer agrarisch ondernemers hun bedrijf zullen beëindigen. Dat leidt voor gemeenten tot sociaaleconomische en ruimtelijke vraagstukken. Bijvoorbeeld als het gaat om nieuwe economische dragers voor het gebied en alternatieve invulling van vrijkomend agrarisch vastgoed.

Lopende aanpakken, zoals de regionale veenweidestrategieën of de bossenstrategie, worden ook onderdeel van het Nationaal Programma Landelijk Gebied. 

In veenweidegebieden moet 1 Mton CO2 worden bespaard in 2030. Dit doel zal voor een belangrijk deel worden gerealiseerd door hogere waterpeilen en het daarmee voorkomen van bodemdaling. Provincies stellen per veenweidegebied een programma op, met grondgebruikers, maatschappelijke partijen, bewoners en medeoverheden. Die veenprogramma’s moeten in 2024 in de Nationale Omgevingsvisie worden opgenomen. 

Ook de realisatie van bossen is onderdeel van het Klimaatakkoord. Het doel is de reductie van minimaal 0,4 Mton CO2, door de aanleg van circa 37.000 hectare bossen. Gemeenten zijn verantwoordelijk om dit ruimtelijk mogelijk te maken. 

Het doel voor de glastuinbouw is om in 2030 een emissiereductie van 2,2 Mton CO2 op jaarbasis te hebben gerealiseerd en om in 2040 energieneutraal te zijn. In de bestuurlijke afspraken klimaat en energie is een belangrijke plaats weggelegd voor Greenports Holland, een samenwerking tussen overheden en bedrijfsleven. Zij hebben onder meer meegewerkt bij het opstellen van energie-gebiedsvisies voor glastuinbouwgebieden. Deze visies moeten worden geborgd in de Regionale Energie Strategie (RES). De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij de contactpersonen van de gemeenten, provincies en greenports.

De inzet van de VNG richt zich op de realisatie van de afspraken die zijn gemaakt in het Klimaatakkoord en de gemeentelijke rol daarin. Hierbij gaat het om de energietransitie in het landelijke gebied faciliteren met ruimtelijk beleid en zorgen voor een goede vergunningverlening. Daarnaast vindt de VNG het noodzakelijk dat met de transitie van het landelijk gebied ook de leefbaarheid in het landelijk gebied behouden blijft of wordt verbeterd. 

Meedenken in ambtelijk netwerk

De VNG organiseert geregeld (online) bijeenkomsten van het ambtelijk netwerk landelijk gebied. Hierin bespreken we met gemeenteambtenaren actuele kwesties over met name landbouw en natuur. Het gaat om kwesties uit de gemeentelijke praktijk, nieuwe rijksplannen en andere voor gemeenten relevante zaken. Geïnteresseerd? Stuur een e-mail naar het team landelijk gebied, dan wordt u uitgenodigd voor de eerstvolgende bijeenkomst.

Klimaatakkoord, hoofdstuk landbouw en landgebruik

Om gemeenten te ondersteunen bij de uitvoering van hun acties uit het Klimaatakkoord heeft de VNG een interactieve routekaart laten maken. Daarop worden de acties voor alle sectoren overzichtelijk gepresenteerd.