De knelpunten in de uitvoering van de Fraudewet zijn een weerslag van gesprekken met onder andere de VNG en de resultaten van onderzoeken van Stimulansz en PWC. De uitvoering heeft te maken met de volgende knelpunten:

1. Vergissingen en kleine fouten

Een van de geconstateerde knelpunten is dat de uitvoering geen ruimte ervaart om rekening te houden met vergissingen of evidente fouten van burgers. Volgens het Ministerie biedt de wet de ruimte echter wel. In overleg met de uitvoering wil het Ministerie goede voorbeelden van aanvullend beleid op dit onderdeel breed delen zodat anderen hiermee hun voordeel kunnen doen en deze categorieën ook opnemen in hun eigen beleidsregels of verordeningen. Het Ministerie wil samen met de uitvoering blijven investeren in goede voorlichting, om onduidelijkheden voor cliënten te voorkomen. Hiermee kan overtreden van de inlichtingenplicht worden voorkomen.

2. Proportionaliteit/toepassen hoogte boete

Als VNG hebben wij al eerder kritiek geuit op de hoogte van de boetes ten opzichte van de overtreding van de inlichtingenplicht (proportionaliteit). De boete kan ook een ontmoedigend effect hebben op werkzoekenden omdat hierdoor de prikkel om aan het werk te gaan kan verdwijnen. Immers, de extra genoten inkomsten uit werk worden gebruikt om de vordering af te lossen. Het ministerie wil samen met de uitvoering kijken of er, binnen de grenzen van de wet, voldoende ruimte is voor maatwerk.

3. Matigen van de boete; toepassen van “de mate van verwijtbaarheid”

De mate van verwijtbaarheid is een lastig punt in de Fraudewet. Het ministerie wil een meer uniforme toepassing van “de mate van verwijtbaarheid” bevorderen door categorieën en goede voorbeelden te delen met de uitvoering.

4. Strafrechtelijk regime

Bij een benadelingsbedrag van € 50.000,- of hoger worden de zaken overgedragen aan het Openbaar Ministerie. Door de uitvoering is aangedragen dat dit regime mildere consequenties heeft dan afhandeling in het bestuursrecht, waarbij de boete gelijk is aan het benadelingsbedrag. Dit leidt mogelijk tot averechtse gedragsprikkels. Er is op dit moment nog geen inzicht in de hoogte van de door de rechter opgelegde straffen.

5. Het overgangsrecht

In de uitvoering, met name bij gemeenten, is verwarring, mede vanwege diverse rechterlijke uitspraken, ontstaan over het toepassen van het overgangsrecht. Het Ministerie zal aan de correcte interpretatie van het overgangsrecht nogmaals aandacht besteden in de verzamelbrief aan gemeenten.

6. Schuldenproblematiek

Vanuit de uitvoering is met name aandacht gevraagd voor mogelijke gevolgen van de Fraudewet voor mensen met schulden. VNG heeft dit al eerder aan de orde gesteld bij het Ministerie. Wij zullen melding maken bij het Ministerie wanneer de Fraudewet schuldenproblematiek veroorzaakt of verergert.

7. Frauderegister

Gemeenten hebben knelpunten aangegeven in het huidige Frauderegister. Het Ministerie gaat werken aan de verbetering van het frauderegister.