Personen die bijstand krijgen voldoen aan de inlichtingenplicht wanneer zij feiten of omstandigheden op tijd melden. Ook wanneer ze dit melden bij het team dat gaat over de uitvoering van de Participatiewet, een onderafdeling en/of functionaris. Dat oordeelde de Centrale Raad van Beroep (CRvB) in oktober 2023.
Huidige situatie
Iemand die een uitkering krijgt, heeft vaak te maken met zowel een consulent Werk als een consulent Inkomen. Dit komt omdat veel gemeenten de afdelingen Werk en Inkomen hebben gescheiden. Verandert er iets in het leven van de persoon die uitkering ontvangt? Bijvoorbeeld op het gebied van wonen, leven, werk, inkomen of financiën? Dan is diegene verplicht dit door te geven aan de gemeente. Voorheen moest dit altijd bij de consulent Inkomen, ook wanneer de consulent Werk deze persoon op dat moment begeleidde.
Uitspraak CRvB
In oktober 2023 besliste de CRvB dat het niet verplicht is veranderingen te melden bij specifieke functionarissen of teams. Daar staat niks over beschreven in artikel 17 van de Participatiewet. Iemand voldoet dus ook aan de inlichtingenplicht wanneer hij of zij de informatie doorgeeft aan een consulent Werk of een andere uitvoerder van de Participatiewet. Volgens de CRvB is het doorslaggevend of de betrokken teams, onderafdelingen of functionarissen behoren tot de afdeling die de Participatiewet uitvoert. De Raad vindt het daarbij vanzelfsprekend dat de gemeente zelf regelt dat de informatie bij de juiste persoon of afdeling terecht komt.
Wat betekent dit voor de uitvoeringspraktijk?
Ten eerste is het belangrijk dat consulenten en andere functionarissen extra alert zijn. Een cliënt kan namelijk in een gesprek aangeven dat hij of zij gaat werken of samenwonen. Consulenten en functionarissen moeten deze informatie doorzetten naar de juiste afdeling.
Ten tweede moeten gemeenten ook hun huidige processen bekijken: welke veranderingen zijn nodig om meldingen goed op te pakken? Gemeenten moeten afspraken maken tussen de afdelingen Werk en Inkomen en met andere functionarissen, zoals preventiemedewerkers en de functionaris gegevensbescherming.
Tot slot is er veel winst te behalen door duidelijke communicatie met cliënten. Regelmatig persoonlijk contact kan al voorkomen dat u te laat op de hoogte bent van veranderingen. Zorg dat cliënten weten welke informatie ze moeten melden, wanneer en hoe. De kracht zit hierbij in herhaling. Niet alleen in de gesprekken, maar ook in de schriftelijke communicatie.
Voorbeelden van aanpassingen door gemeenten
Sommige gemeenten hebben al stappen gezet. Enkele gemeenten hebben de teams Werk en Inkomen samengevoegd. Zij zorgen voor een goede en continue afstemming tussen de functionarissen. Andere hebben een centraal meldpunt ingericht, waar zowel cliënten als professionals digitaal veranderingen kunnen doorgeven. Vanuit dit meldpunt gaat het naar de betrokken functionaris, die vervolgens contact opneemt met de cliënt.
Tot slot kunnen gemeenten informatie- en gegevensmanagement centraliseren. Zo worden veranderingen direct geregistreerd in een applicatie die afdelingsbreed toegankelijk is. Wijzigingen worden gemarkeerd en functionarissen krijgen hier direct een melding van.
Meer informatie
Uitspraak Centrale Raad van Beroep: ECLI:NL:CRVB:2023:1967