Op het gemeentehuis van Sint Anthonis hebben we afgesproken met burgemeester Marleen Sijbers en CDA-fractievoorzitter Arno Rombouts. Hij is dit jaar de Prins Carnaval van het dorp en krijgt, net als de zes andere prinsen in de andere kernen van de gemeente, vrijdagavond 1 maart de sleutel van het gemeentehuis overhandigd.
Voor de fotograaf wil de burgemeester die sleutel wel alvast uit de kluis halen, samen met het sleutelgat – de alternatieve ketting die zij krijgt omgehangen in ruil voor haar ambtsketen. Maar afgeven aan de prins, dat doet ze nog niet. Daarvoor is het nog te vroeg, zegt ze. Sijbers maakt er ook weleens grapjes over, wanneer zij als burgemeester en hij als raadslid elkaar ergens treffen: ‘Als hij rare dingen gaat doen, krijgt hij de sleutel niet.’
Het wordt Sijbers’ negende carnaval als burgemeester. Het feest kende ze al goed, ze is opgegroeid in het aangrenzende Venray. ‘Toen ik me in 2011 kwam voorstellen aan de carnavalsverenigingen, heb ik ze gevraagd of ze dachten mij iets over carnaval te kunnen leren. Ik kwam uit Venray, carnavalsgemeente bij uitstek en Limburgs bovendien, waar we veel beter carnaval konden vieren dan in Brabant.’
Grapje natuurlijk. Het tegen elkaar opboksen, dat hoort bij carnaval, zegt raadslid Rombouts/prins Arno I. ‘De prinsen doen dat ook onder elkaar. Er was pas een prinsentreffen van het Land van Cuijk, waar het er met verbale humor flink aan toeging. Het competitieve hoort erbij, dat stopt niet bij wie het snelst een glas bier kan leegdrinken.’

Tijdens carnaval is het volk eens op een andere manier aan de macht, zegt Sijbers. De sleuteloverdracht is daarvan het symbool, de gevestigde orde heeft het even niet meer voor het zeggen. Het is niet voor niets dat een adjudant van een carnavalsvereniging de ambtsketen bij haar afdoet en het ‘sleutelgat’ ervoor in de plaats hangt. ‘Die ambtsketen verdwijnt dan ergens achter de coulissen. Ik zeg altijd: prima dat je ’m meeneemt, maar als ’ie straks kwijt is zijn de gevolgen voor jou. Dan heb jij 24/7 piketdienst, krijg je mijn telefoon en blijf je nuchter, dat hoort er dan bij.’ Het is tot nu toe al die jaren goed gegaan met de ambtsketen.
De burgemeester mag dan tijdens carnaval ontheven zijn van haar plichten – net als de rest van het college, dat moet wijken voor de Raad van Elf – ze piekert er niet over om de controle uit handen te geven. ‘Ik maak met mijn locoburgemeester ook geen afspraken, zo van: maandag mag ik wat drinken, dinsdag jij. Ik heb gewoon piket, ben 24 uur per dag in charge en ik heb de telefoon naast mijn bed liggen, ook tijdens carnaval. Ik ben graag in control.’
Rombouts kan zich daar wel in vinden: hij is als Prins Carnaval van het Zeikmeikenrijk, zoals Sint Anthonis dan heet, niet verantwoordelijk voor de veiligheid en de openbare orde in het dorp, ook al is zwaait hij dan de scepter. ‘Mijn rol is het gezicht van het carnaval zijn, de mensen op sleeptouw nemen en enthousiasme uitdragen. Een aan het begin van een avond wordt van mij verwacht de stemming erin te brengen.’

Wat niet betekent dat de carnavalsverenigingen zich niet verantwoordelijk voelen. Elke activiteit heeft een eigen organiserende commissie en die moet zorgen voor een goed verloop. Uiteindelijk is het bestuur van de carnavalsvereniging aanspreekbaar – mochten dingen verkeerd gaan. De prins en de andere hoogheden zitten daar niet in. ‘Achter de coulissen staan genoeg mensen die de boel in de gaten houden’, zegt Rombouts, zelf lid van carnavalsvereniging D’n Uutlaot.
Volgens Sijbers wordt de ‘megaorganisatie’ van het carnaval vaak onderschat. ‘Er zijn verschrikkelijk veel mensen bij betrokken. Het bouwen van de wagens, de organisatie van de pronkzittingen, het jeugdcarnaval, de optocht – alles en iedereen moet begeleid worden. Hoe dat gebeurt, is aan de carnavalsverenigingen, daar ga ik of de wethouder niet over.’
Eigenlijk, zegt ze, gebeuren er nooit incidenten. En dat heeft ook te maken met het vertrouwen dat de gemeente geeft aan de verenigingen. ‘Toen ik hier kwam, was alcohol verboden tijdens de optocht. Nu mag het wel, de verenigingen zien er zelf op toe dat het niet uit de hand loopt. Wij vieren onze feesten hier op een vriendelijke manier, ook tijdens de jaarwisseling bijvoorbeeld.’