Nummer 5, 2016

Commentaar Jantine Kriens

Gemeenten zetten zich samen met ketenpartners dagelijks in om vluchtelingen opvang te bieden en statushouders te huisvesten. Het Bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom dat het Rijk en de VNG in december sloten, was nodig om adequaat te kunnen reageren op de hoge instroom. Inmiddels komt de lente in zicht en daarmee de verwachting dat de vluchtelingenaantallen weer toenemen, terwijl het de EU-lidstaten nog niet lukt om afspraken te maken over hoe we daarmee om moeten gaan. Ook de komende tijd zal de hoge inzet van gemeenten bij de opvang nodig zijn. Met daarbij onze voortdurende aandacht voor het maatschappelijke debat en het draagvlak.

Tegelijkertijd moeten we verder kijken dan alleen de opvang op korte termijn. Opvang is voor mensen die mogen blijven immers slechts het begin van een traject dat eindigt bij volwaardig staatsburgerschap. We staan voor de vraag hoe we hen begeleiden op hun weg van afhankelijke asielzoeker naar participerend lid van onze maatschappij. De komende periode werken we samen met het Rijk aan een Uitwerkingsakkoord dat daarover gaat.

Statushouders zijn voor gemeenten gelijk aan andere inwoners. Met bijbehorende rechten en plichten. Elke inwoner moet naar vermogen maatschappelijk participeren en regie voeren over zijn eigen leven. Alleen als mensen dat niet kunnen, fungeert de overheid als vangnet. Volwaardige participatie is voor statushouders alleen haalbaar als zij de achterstanden overbruggen die zij hebben ten opzichte van de gemiddelde inwoner. Dat betekent dat ze moeten integreren. Hoe eerder ze daarmee kunnen beginnen, hoe sneller ze kunnen meedoen in en bijdragen aan onze samenleving. Ook de WRR schreef dat in december in de policy brief ‘Geen tijd verliezen: van opvang naar integratie van asielmigranten’.

Integratie in onze maatschappij is het perspectief voor nieuwe inwoners. Maar ook mensen die hier al lang wonen hebben perspectief nodig. Bijvoorbeeld omdat ze bang zijn voor verdringing op de arbeidsmarkt en de woningmarkt of zich onveilig voelen. We hebben als overheden een belangrijke rol in het bieden van perspectief voor inwoners. Daarbij moeten we het maatschappelijke debat voeren en als Rijk en gemeenten schouder aan schouder optrekken.

Om vluchtelingen en statushouders te kunnen begeleiden naar hun plek in onze maatschappij, moeten de randvoorwaarden voor gemeenten kloppen, financieel en wat betreft beleidsruimte. Daarover zullen we afspraken maken in het Uitwerkingsakkoord. Het onderhandelingsresultaat zullen we uiteraard in de eerste helft van april aan de leden voorleggen. Wij horen dan graag van u of we de juiste randvoorwaarden hebben om het juiste perspectief te bieden voor vluchtelingen, statushouders en andere inwoners.

Jantine Kriens, voorzitter van de VNG-directieraad, jantine.kriens@vng.nl, @kriens