In juli 2021 is de RES 1.0 opgeleverd en vastgesteld door gemeenteraden, Provinciale Staten en algemeen besturen van de waterschappen. Bij de uitwerking van de RES-plannen hebben gemeenten in RES-verband te maken met de opsplitsing van wat eerder de RES 2.0 heette:
- RES Voortgangsdocument: Dit verschijnt in een tweejaarlijkse cyclus, uiterlijk 1 juli 2023
- RES Herijking 2.0: Hierin worden nieuwe of aangepaste strategische keuzes vastgelegd
De Handreiking Regionale Energiestrategieën 2.0 en de werkbladen op de website van het NP RES zijn aan deze tweedeling aangepast. De handreiking is primair opgesteld voor de ambtelijke en bestuurlijke trekkers van de RES-regio’s en alle partijen die samenwerken aan de uitvoering van de RES.
RES 2.0 (en verder): voortgangsdocument of herijking
De RES 2.0 kan verschillende vormen aannemen: een RES Voortgangsdocument (monitoring en verantwoording) of een RES Herijking (herijking en/of nieuwe kaders). Afhankelijk van de vorm is de RES 2.0 na het in werking treden van de Omgevingswet niet of wel plan-MER-plichtig.
RES Voortgangsdocument 2023, 2025 en verder
De voortgang van de realisatie van ambities uit de RES 1.0 worden in dit document tweejaarlijks weergegeven, op 1 juli 2023, 2025, 2027 en 2029. Daarmee is er een gezamenlijk beeld of de 30 RES-regio’s op koers liggen om hun ambities te halen voor 2030 of dat sturing in beleid en/of uitvoering nodig is. Dit voortgangsdocument heeft geen kaderstellend karakter en is daarom niet plan-MER-plichtig. Het document wordt vastgesteld door de colleges en voorgelegd aan de volksvertegenwoordigers.
RES Herijking 2.0, 3.0 en verder
In de uitvoering van de Regionale Energiestrategie kunnen nieuwe inzichten en ambities ontstaan, ruimteclaims van andere maatschappelijke opgaven of innovaties op allerlei gebieden. Deze dynamiek kan leiden tot het aanpassen van plannen of het vaststellen van nieuwe kaders. Dat gebeurt in de RES Herijking 2.0 (en mogelijk 3.0 en verder). Het uitbrengen van dit document kent geen vast ritme. De RES Herijking 2.0 (en vervolg) is vaak plan-MER-plichtig, waardoor besluitvorming door volksvertegenwoordigers sterk is aan te raden.
Meer informatie over RES en MER
- In hoeverre is een RES plan-MER-plichtig
-
De poster Aan de slag met een milieueffectrapportage helpt om te bepalen wanneer u wat moet doen om tijdig vergunningen te kunnen verlenen
Meer informatie over RES Voortgangsrapportage en Herijking
Voorbeeld inhoudsopgave voor voortgangsrapportage en herijking
5 werksporen
Om de stap te maken naar de RES 2.0, werken de partners in de RES-regio’s samen aan de volgende 5 werksporen:
Borgen van het gezamenlijk uitvoeren in en tussen regio’s in een uitvoeringsagenda
Dit gaat over de vormgeving van activiteiten: Wie doet wat en de verdeling tussen gezamenlijke en individuele verantwoordelijkheden en activiteiten. Dit gaat ook over het bestuurlijk besluitvormingsproces, de aangenomen moties en amendementen en bestuurlijke betrokkenheid. Partners zoals netbeheerders kunnen hiervan eveneens deel uitmaken. Het werk wordt gebiedsgerichter, waardoor ook verantwoordelijkheden voor ruimte en mogelijk het sociaal domein en economie betrokken worden in besluitvorming. Ook is de arbeidsmarkt een belangrijk onderdeel in de RES’en 2.0, om de ambities te realiseren.
Bijdragen aan het gezamenlijk programmeren van duurzame energieopwek in samenhang met het regionale energiesysteem
Het energiesysteem in Nederland loopt op steeds meer plekken tegen zijn grenzen aan door economische groei, digitalisering, woningbouw en verduurzaming van energieopwekking. Het programmeren van de opwek van duurzame energie vraagt om een prioritering van ruimte en fasering in de tijd, op basis van een integrale en publieke afweging.
Onderstaande programma’s richten zich op integraal programmeren van onderdelen uit het energiesysteem:
- Het nationaal Meerjarenplan Infrastructuur Energie en Klimaat (nMIEK) prioriteert projecten van nationaal belang voor de infrastructuur van energie en grondstoffen. Het doel is deze te versnellen.
- Het Programma Infrastructuur Duurzame Industrie (PIDI) is gericht op onderwerpen, beleidskwesties en uitwerkingsvragen in het nMIEK, die het realiseren van de projecten in de weg staan of juist kunnen versnellen.
- Het Programma Energiehoofdstructuur (PEH) stelt nationaal ruimtelijke kaders van het toekomstige energiesysteem voor het Nederlands grondoppervlak, behalve de Noordzee.
- Het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) is de langetermijnvisie over hoe het toekomstige energiesysteem in 2050 eruit moet komen te zien. Dit wordt om de 5 jaar herijkt.
- Het Meerjarenplan Infrastructuur Energie en Klimaat wordt ook op regionaal niveau opgesteld in de pMIEK.
- Ook wordt op provinciaal niveau een programma energie infrastructuur (PEI) opgesteld voor de ruimtelijke borging van het energiesysteem.
Verankeren van RES 1.0 en RES Herijking in het omgevingsbeleid, inclusief lokaal eigendom
In het Klimaatakkoord is vastgelegd dat bevoegde gezagen uiterlijk 1 januari 2025 de vergunningen (voor opwekinstallaties en de benodigde infrastructuur) verleend moeten hebben voor hun opgave. Daarom is het nodig voortgang te boeken in de verankering van RES 1.0 en en de RES Herijking 2.0 in het omgevingsbeleid en een tijdige ruimtelijke afweging te maken die rekening houdt met andere belangen en opgaven. Gemeenten hebben een keuze welke rol zij innemen bij het realiseren van lokaal eigendom en zeggenschap, door dit over te laten aan de markt, of door zelf een actieve rol in te nemen.
Ga naar het werkblad en de video over lokaal eigendom
Gedragen besluiten en uitvoering: permanente dialoog in een democratisch proces
Het organiseren van betrokkenheid van inwoners en ondernemers bij duurzame-energieprojecten is essentieel voor het slagen ervan. Meestal is dit een taak voor gemeenten. Dit betekent maatwerk per regio, zonder vrijblijvendheid. Dit vraagt om een betrouwbaar, verbindend en effectief bestuur omdat juist op lokaal niveau veel opgaven samenkomen. Ervaringen, verschillende participatievormen en mogelijkheden om meer en diverse groepen mensen te bereiken, worden actief gedeeld op energieparticipatie.nl en lokale-democratie.nl.
Inzicht in de voortgang en bereikte resultaten via monitoring en verantwoording
Monitor PBL
Het PBL verzorgt de jaarlijkse ‘nationale spiegel’ van de RES. Deze doorrekening is zowel kwantitatief (tellen de concept-RES’en op tot het nationale doel van 35 TWh?), als kwalitatief (een waardering op de afwegingskaders maatschappelijk en bestuurlijk draagvlak, efficiëntie van het energiesysteem en ruimtelijke inpassing).
Foto RES
Frequenter dan de monitor door het PBL wordt er een ‘foto’ gepubliceerd door het NP RES. Dit is het resultaat van gesprekken tussen de regionale accounthouders van het NP RES met de RES-coördinatoren van de 30 RES regio’s.