Met het leerprogramma Digitale veiligheid van de VNG Academie versterkt u uw kennis en vaardigheden als bestuurder of raadslid op diverse digitale veiligheidsthema's, zoals interne informatiebeveiliging, voorbereiding op digitale ontwrichting, weerbaarheid van inwoners en ondernemers en omgaan met arbeidsmarktkrapte.
Digitale veiligheid is een urgent maatschappelijke thema. Gemeenten staan daarbij, zowel binnen hun eigen organisatie als in hun stad of dorp, voor grote uitdagingen. Met de Agenda Digitale Veiligheid ondersteunt de VNG lokale bestuurders bij het versterken van beleid en een veilige uitvoering. Een belangrijk onderdeel hiervan is het aanbieden van ondersteuning en scholing.
Met dit leerprogramma krijgt u inzicht in de benodigde competenties en toegang tot relevante trainingen. Dit leeraanbod biedt een eerste advies en is niet uitputtend. Heeft u aanvullingen of vragen? Neem dan contact op via vngacademie@vng.nl.
Ontdek welke competenties u nodig heeft om digitale risico’s effectief aan te pakken en volg leeractiviteiten die hieraan bijdragen.
Als bestuurder heeft u een cruciale rol in de digitale veiligheid van uw gemeente. In deze module leert u hoe u de regie houdt op informatiebeveiliging.
Wat leert u?
- Inzicht in organisatie en rol
U ontdekt hoe digitale veiligheid binnen uw gemeente moet worden ingericht, wat uw eigen rol daarin is en hoe de bestuurlijke koepels zijn georganiseerd.
- Risico-gestuurd werken
U leert risico’s op informatiebeveiliging in te schatten en te beoordelen of de juiste maatregelen zijn genomen.
- Regie op de leveranciersketen
U krijgt handvatten om duidelijke afspraken te maken met leveranciers en partners. Daarbij leert u uit te vragen wat nodig is en te controleren of dit ook geleverd wordt.
- Crisisorganisatie aansturen
Burgemeesters ontwikkelen de vaardigheid om de interne crisisorganisatie of crisistafel effectief te leiden bij digitale incidenten.
Tip: Stel uzelf de vraag: 'Wat als mijn gemeente uitvalt door een digitale verstoring? Wie is dan aan zet en welke vragen moet ik stellen?' Deze reflectie helpt u de juiste prioriteiten te bepalen.
Kennis van dreigingsbeelden en het identificeren van risico’s.
| Succesindicator | Benodigde competentie | Ondersteunend leeraanbod VNG | Leeraanbod kennispartners |
| Bestuurders hebben kennis van hoe digitale veiligheid binnen hun gemeente moet worden ingericht, wat hun precieze rol daarin is en hoe de bestuurlijke koepels zijn georganiseerd. | Volgen van de PDCA-cyclus (cyclisch planmatig werken) voor risicobeoordeling. | Interactieve handleiding 'Sturen op digitale veiligheid' (VO Raad) | |
| Volgen van een ISMS (Information Security Management System) voor risicomanagement. | |||
| Bestuurders kunnen risico-gestuurd werken. Zij kunnen risico’s bij informatiebeveiliging inschatten en kunnen beoordelen of de juiste maatregelen zijn genomen. | Kennis van dreigingsbeelden en het identificeren van risico’s. |
| |
| Risico-denken: wat moet ik doen als mijn gemeente uitvalt door digitale verstoring? Wat zijn de gevolgen als we niks doen? Wie is aan zet? Aan wie moet ik vragen stellen om te verantwoorden hoe we ervoor staan? | Training 'Risicomanagement' (RADIO) | ||
| Kennis van soorten risico’s van verschillende netwerken en informatiesystemen. | Dreigingsbeeld Informatiebeveiliging 2025-2026 | ||
| De juiste risicomaatregelen kunnen beoordelen. | |||
| Bestuurders kunnen de regie voeren op de leveranciersketen. Zij maken duidelijke afspraken met betrokken partijen. Bij het inkoopproces kunnen zij uitvragen wat nodig is en achteraf toetsen of dit geleverd is. | Inzicht in betrokken partijen en contracten. | Handreiking personeelsbeleid | |
| Maken van afspraken met leveranciers. | |||
| Burgemeesters kunnen de interne crisisorganisatie/ crisistafel aansturen. | Gevolgen voor de organisatie doordenken. | Interactieve cyberoefening | Sessies 'De Cyberburgemeester' (NGB) |
| Een CISO aannemen en aansturen (inzetten op capaciteit en budget). |
Digitale verstoringen kunnen grote gevolgen hebben voor de continuïteit van een gemeente. In deze module leert u hoe u uw gemeente goed voorbereidt op digitale ontwrichting én hoe u inwoners en ondernemers weerbaarder maakt.
Wat leert u?
- Informatiepositie versterken
U krijgt de juiste tools om inzicht te krijgen in de stand van zaken rondom digitale veiligheid binnen uw gemeente.
- Eigenaarschap vergroten
U leert te bepalen wie wanneer aan zet is bij digitale ontwrichting, en hoe u het eigenaarschap bij betrokken partijen versterkt.
- Samenwerking organiseren
U ontdekt hoe u functionarissen en organisaties op het gebied van digitale én fysieke veiligheid effectief met elkaar verbindt.
Tip: Gebruik regionale samenwerkingsverbanden, zoals de veiligheidsregio, om digitale én fysieke veiligheid beter met elkaar te verbinden. Dit helpt u om sneller en effectiever te handelen tijdens een crisis.
| Succesindicator | Benodigde competentie | Ondersteunend leeraanbod | Ondersteunend leeraanbod kennispartners |
| Burgemeesters hebben de juiste tools in handen om zicht te krijgen op een goede informatiepositie. | Inzicht hebben in de informatiepositie van de gemeente: gebruik van protocollen, handelingsrepertoire, inschatten van fysieke gevolgen bij crisis, vaststellen schade van niet-weerbare inwoners, daderinformatie. | Leiderschap in digitale transformatie | Training Cybergevolgbestrijding en Digitale Ontwrichting (NIPV) |
| Bestuurders kunnen bepalen wie wanneer aan zet is; versterking van eigenaarschap. | Per rol zijn de verantwoordelijkheden duidelijk. | Handreiking functieprofielen informatiebeveiliging | |
| Bewust van dat samenwerking essentieel is om een crisis het hoofd te bieden. | Interactieve cyberoefening | ||
| Kennis hebben van de verschillende systeemuitdagingen. | |||
| Samen kunnen brengen van medewerkers en relevante partijen in de regio (o.a. veiligheidsregio). | Leeratelier Regionaal Samenwerken | ||
| Ambtenaren kunnen aansturen bij verhogen weerbaarheid inwoners. | Leiderschap in digitale transformatie | ||
| Bestuurders brengen functionarissen en partijen digitale en fysieke veiligheid samen. | Bewust van het verband tussen digitale en fysieke veiligheid. | Sessies 'De Cyberburgemeester' (NGB) |
Arbeidsmarktkrapte is een belangrijke uitdaging voor digitale veiligheid binnen gemeenten. In deze module leert u hoe u tijdig inspeelt op arbeidsmarktkrapte en de juiste professionals weet te werven en te behouden.
Wat leert u?
- Gericht werven
U leert vaststellen welke functies nodig zijn en hoe een gemeente daarop gericht kan werven.
- Risico’s van arbeidsmarktkrapte beheersen
U ontdekt hoe u kunt anticiperen op de gevolgen van arbeidsmarktkrapte en hoe u hierop effectief kunt sturen.
Tip: Kijk bij werving en opleiding verder dan uw eigen organisatie. Door samen te werken binnen de regio en gebruik te maken van gezamenlijke opleidings- en traineeshipprogramma’s, vergroot u de kans om digitaal veiligheidstalent aan te trekken én te behouden.
| Succesindicator | Benodigde competentie | Ondersteunend leeraanbod VNG | Ondersteunend leeraanbod kennispartners |
| Bestuurders zetten actief in op de werving van digitaal veiligheidstalent. | Begrijpen wat arbeidsmarktkrapte is en wat de risico’s hiervan zijn voor de bedrijfscontinuïteit bij digitale veiligheid. | Handreiking verhogen bewustzijn informatiebeveiliging | |
| Begrijpen wat de eigen verantwoordelijkheid is en wat die van andere partijen in de organisatie. | |||
| Begrijpen dat arbeidskrapte bij digitale veiligheid een knelpunt is, met technische én organisatorische gevolgen. | |||
| Bestuurders zorgen voor gerichte werving, doordat ze de organisatie voeden met informatie over de benodigde functies. | Inzicht hebben in de sleutelfuncties met kritieke kennis, in de tekorten op deze functies en de risico’s hiervan. | ||
| Bestuurders sturen effectief op risico's van arbeidsmarktkrapte. |
| HR-scenariospel |