Samenwerking in Interventieteams

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) neemt met de 'Samenwerkingsovereenkomst voor Interventieteams' sinds 2003 het voortouw om handhaving in het sociale zekerheidsdomein meer integraal te benaderen. Op basis van dit convenant wordt in Interventieteams samengewerkt om oneigenlijk gebruik en misbruik van uitkeringen en toeslagen op het gebied van sociale zekerheid, en daarmee samenhangende misstanden,  te voorkomen en terug te dringen. In het convenant zijn de afspraken over de samenwerking vastgelegd. In 2017 is de samenwerking tussen de partners geactualiseerd en uitgebreid en is het convenant vernieuwd.

Het samenwerkingsverband bestaat uit de volgende ketenpartners:

  • het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de Inspectie SZW
  • het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (het UWV)
  • de Sociale Verzekeringsbank (de SVB)
  • de Belastingdienst Midden- en Kleinbedrijf (MKB) en Toeslagen
  • het ministerie van Veiligheid en Justitie, de Immigratie- en Naturalisatiedienst (de IND)
  • de politie
  • het college van procureurs-generaal (Openbaar Ministerie)
  • diverse gemeenten

Alle gemeenten in Nederland kunnen (kosteloos en zonder verplichtingen) tot de 'Samenwerkingsovereenkomst voor Interventieteams' toetreden. Het aantal aangesloten gemeenten neemt nog altijd toe.

Landelijke Stuurgroep Interventieteams

De Landelijke Stuurgroep Interventieteams (LSI) bestaat uit vertegenwoordigers van de landelijke ketenpartners. De LSI neemt onder andere beslissingen over welke projecten er binnen het samenwerkingsverband worden uitgevoerd. Daarnaast duiden zij de problematiek als gevolg van oneigenlijk gebruik en misbruik van uitkeringen en toeslagen.

Doel van de samenwerking in Interventieteams

De convenantpartners werken samen in Interventieteams ter voorkoming en terugdringing van belasting- en premiefraude, toeslagenfraude, uitkeringsfraude, overtredingen van arbeidswetgeving en daarmee samenhangende misstanden zoals door de LSI aangeduid.

Communicatietoolbox LSI

Communicatie valt niet meer weg te denken als het om samenwerking in LSI-verband gaat. De Werkgroep Communicatie LSI ontwikkelde hiervoor onder andere een praktische communicatietoolbox.

Wanneer wordt er samengewerkt in Interventieteams?

De sociale zekerheid is één van de pijlers van de maatschappij in Nederland. Wanneer burgers een beroep doen op de sociale zekerheid, moeten zij naar waarheid de gegevens verstrekken die nodig zijn om het uitkeringsrecht vast te stellen. Uitkeringsinstanties en gemeenten hebben de taak toe te zien op een rechtmatige uitvoering van de wetten. Echter, vaak is een handhavingsvraagstuk meer dan een probleem voor een gemeente of instantie alleen. Wanneer samenwerking in het uitoefenen van het toezicht op naleving van de wet- en regelgeving meerwaarde oplevert, kan het wenselijk zijn om in een Interventieteam samen te werken. Samenwerking verhoogt de effectiviteit van controles en leidt tot meer duurzame oplossingen.

Gemeenten werken binnen LSI-verband samen op de thema’s:

Heeft u het vermoeden dat de BRP registratie in uw gemeente niet up-to-date is of dat er sprake is van adresfraude? Verslechterd de leefbaarheid in één of meer wijken binnen uw gemeente? Zijn er binnen uw gemeenten recreatieterreinen waar zich ongewenste situaties voordoen of waar regelovertreding is geconstateerd? Of worstelt uw gemeente met vraagstukken rondom arbeidsmigranten? Voor deze vraagstukken leent een aanpak in LSI-verband leent zich goed. Naleving staat gemeenten bij de uitvoering van LSI-projecten met raad en daad bij.

Meerwaarde van optreden in multidisciplinair verband

Wanneer er sprake is van complexe en samenhangende problematiek, leiden individuele handhavingsactiviteiten vaak niet tot het gewenste resultaat. Sociale, fiscale en arbeidsmarkt gerelateerde misstanden, in samenhang met leefbaarheids- en openbare ordeproblemen, vragen om een afgestemde aanpak. Het gemeentelijk handhavingspalet alléén biedt onvoldoende mogelijkheden.

Samenwerking tussen de ketenparters, tezamen met gemeentelijke diensten, leidt tot meer duurzame oplossingen. Projectmatig werken leidt tot afgebakende acties in tijd en inspanning. Samenhangende projectcommunicatie zorgt voor preventieve effecten en voor herkenning en acceptatievergroting bij de doelgroep én de samenleving.

Samenwerken is niet altijd eenvoudig. Dat spontane samenwerking binnen het sociaal domein niet altijd even soepel verloopt, heeft onder meer te maken met de regelgeving op het gebied van privacy. Bij interventieteamprojecten vormt dit geen probleem, omdat de samenwerking en gegevensuitwisseling tussen de betrokken partijen is gereguleerd.

Gegevensvergelijking

Interventieteamprojecten worden pas ingezet wanneer andere handhavingsmiddelen niet het gewenste resultaat hebben opgeleverd. Omdat er binnen de interventieteamprojecten bestandsgewijze gegevensvergelijking plaatsvindt,  is dit te zien als een 'zwaar' middel. Er kunnen immers ook gegevens van burgers die buiten elke verdenking staan in de vergelijking worden meegenomen. Binnen de werkwijzen van de LSI zijn alle waarborgen voor bescherming van de privacy van betrokkenen verankerd. Het LSI-convenant is tot stand gekomen in overleg met de Autoriteit Persoonsgegevens. Zij houden toezicht op naleving van de privacyregels zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

Hoe gaat een LSI-project in zijn werk?

Wanneer de wens bestaat een probleem gezamenlijk middels interventieteamproject aan te pakken, dienen de convenantpartners een voorstel hiertoe in bij de LSI. Eén van de convenantpartners is verantwoordelijk voor het project.  Deze convenantpartner benoemt binnen zijn of haar organisatie een operationeel projectleider, die verantwoordelijk is voor de activiteiten van het interventieteam. Deze operationeel projectleider heeft de leiding over het interventieteam en onderhoudt de contacten met de andere aan het project deelnemende convenantpartners.

Afhankelijk van het soort project en de omvang van probleem of gebied, duurt een interventieteamproject enkele maanden tot soms wel 24 maanden. Doorgaans is de maximale duur van een project 12 maanden. In dit proces zijn een aantal verplichte stappen en er gelden verplicht te hanteren formats. De adviseurs van Naleving begeleiden en ondersteunen gemeenten gedurende het hele proces, voor voorbereiding tot borging.