VNG Magazine nummer 18, 22 november 2019
Auteur: Annemieke Diekman | Beeld: De Fryske Marren
De Fryske Marren laat inwoners meedenken over de ‘ideale’ toekomstige medewerkers, een unicum in Nederland. De leden van de net geïnstalleerde sollicitatieraad krijgen inbreng bij het opstellen van vacatureteksten en worden de ambassadeurs van de nieuwe arbeidsmarktcampagne.
In de huidige krappe arbeidsmarkt moeten werkgevers beter hun best doen om goede mensen aan te trekken. Dat speelt ook in gemeente De Fryske Marren.
Om mensen te overtuigen bij de gemeente te komen werken, hanteert ze een traditionele manier van werven, vertelt Carlijn Bot, beleidsadviseur HR. ‘Tot nu toe vertellen we vooral hoe mooi onze gemeente wel niet is en hoe leuk het is om er te werken. Maar daarmee onderscheid je je niet echt.’
Dat moest anders, vonden ze op het gemeentehuis in Joure. Met hulp van een communicatiebureau is vervolgens gekeken naar wat past bij De Fryske Marren, wat voor mensen ze daar als werknemer willen hebben.
Uitdaagrecht
Daarbij hield de hr-werkgroep het zogenaamde uitdaagrecht in het achterhoofd, voegt wethouder Luciënne Boelsma (CDA) toe: ‘Als gemeente weten we niet alles, daarom willen we kennis ophalen bij onze inwoners en het samen doen. Dat heeft ook te maken met het steeds mondiger worden van inwoners.’
Vanuit die gedachte is de sollicitatieraad ontsproten. ‘Waarom zouden we geen inbreng vragen van de inwoners op het gebied van arbeidsmarktcommunicatie en dan specifiek bij nieuwe vacatures?’ Het idee werd uitgewerkt en vervolgens voorgelegd aan het college. Dat toonde zich direct enthousiast. Boelsma: ‘En het bestaat nog nergens, dat maakt het extra interessant. Het kwam ook onverwacht. We zouden een presentatie krijgen over arbeidsmarktcommunicatie en toen werd het idee van de sollicitatieraad gelanceerd. Wat mij aanspreekt, is dat we samen met de nieuwe raad de vacatureteksten in een moderner jasje gaan steken. En op die manier misschien ook mensen bereiken die voorheen niet zouden hebben gesolliciteerd.’
De sollicitatieraad is op 31 oktober geïnstalleerd. ‘We zijn blij met de gevarieerde samenstelling van de raad, die vormt een mooie doorsnee van de bevolking van De Fryske Marren’, zegt de wethouder. De belangstelling voor de sollicitatieraad was groot en lag ver boven de verwachtingen. Er hebben zich zeventig mensen aangemeld, van wie er acht in de raad zijn gekozen, variërend in leeftijd van 26 tot 86 jaar met uiteenlopende achtergronden.
Als gemeente weten we niet alles
Maatschappelijke betrokkenheid
Na een eerste selectie zijn er gesprekken met tien mensen gevoerd. Daar kwam als gemene deler uit dat ze graag wat terug willen doen voor de gemeente waarin ze wonen. Op deze manier kunnen ze bovendien hun maatschappelijke betrokkenheid tonen. In de sollicitatieraad zit een jurist, die beroepshalve vaak aan de ontslagkant zit en het interessant vindt om zich nu een keertje bezig te houden met de werving van mensen. En iemand die net in De Fryske Marren woont en afkomstig is uit de Randstad. Maar ook een leraar, die ervaring heeft op zijn school met leerlingenparticipatie. Daar wordt een vertegenwoordiging van de leerlingen betrokken bij de sollicitatieprocedure van nieuwe leraren.
Welke rol gaat de sollicitatieraad nu vervullen binnen de arbeidscommunicatie van de gemeente? ‘De leden zitten in ieder geval niet bij de sollicitatiegesprekken’, benadrukt hr-adviseur Bot. ‘Laat daar geen misverstand over bestaan. In verband met de privacy mag dat ook helemaal niet.’
Wel dragen de leden bij aan de inhoud van nieuwe vacatureteksten, die moeten op de schop. In een aantal ‘waardesessies’ komt de raad bijeen met de werkgroep van de gemeente en gaan zij samen de ambtenaar 2.0 vormgeven. Belangrijkste vraag is: wat verwacht je van iemand die hier komt werken, welke normen en waarden zijn belangrijk, wat moet hij of zij in huis hebben? ‘We zijn heel benieuwd naar de ideeën en inbreng.’ De leden van de raad kunnen vrij denken en worden daarbij niet gehinderd door gemeentelijke kaders, zegt zowel Boelsma als Bot.
Boelsma vertelt over enkele tweets naar aanleiding van de komst van de sollicitatieraad. ‘De meeste tweets zijn positief, maar er zat er bijvoorbeeld ook een tussen met de tekst: “Kunnen jullie dan niets zelf?”.' Ze is ook mensen tegengekomen die inderdaad bang zijn dat ze straks de buurvrouw bij een sollicitatiegesprek hebben zitten. Die angst is dus onterecht.
Het is een mooie toevoeging aan de lokale democratie
De leden fungeren in de nieuwe campagne die op 1 januari van start gaat als ambassadeur voor de gemeente, hun gezichten sieren de campagneposters en er komen filmpjes van de leden op de website. De campagne krijgt daardoor een persoonlijk en origineel karakter.
Er zit geen termijn aan de benoeming tot lid van de sollicitatieraad. Bot: ‘We willen dat niet dichttimmeren, het is wat losser dan andere gemeentelijke overlegorganen. Zo hebben de leden geen eed of belofte afgelegd, maar wel gezegd dat zij zich houden aan de democratische grondbeginselen. Wel hebben we ze gevraagd zich in ieder geval voor twee jaar te committeren. Zij bouwen kennis op en die willen we graag behouden, maar wij steken natuurlijk ook geld in de campagne, waarvan zij met zijn achten het gezicht vormen.’
Boelsma en Bot willen nog kwijt dat ze graag hun ervaringen met de sollicitatieraad willen delen met andere gemeenten. ‘Ik zie het als een mooie toevoeging aan de lokale democratie’, besluit de wethouder.
Thea Frenk, lid van de sollicitatieraad
Thea Frenk, lid van de sollicitatieraad, 86 jaar, oud-raadslid en woonachtig in Langweer.
‘Toen ik in 1952 voor het eerst mocht stemmen, ontving ik van de gemeente een boekje, uitgegeven door de VNG, genaamd Burgerschap en Burgerzin. Sindsdien heb ik veel belangstelling voor het gemeentelijk bestuur. Dat boekje is mijn hele leven met mij mee verhuisd. Daarbij heb ik altijd Vondel in gedachten gehouden: “Indien ‘t gemeen u roept, bezorgt het als uw eigen”.
Tijdens mijn werkzame leven heb ik veel verschillende dingen gedaan. Zo heb ik zelf een uitzendbureau opgericht, modeshows gelopen bij couturier Edgar Vos en de eerste peuterspeelzaal van Westfriesland opgezet. Dat was vanuit de gemeente Midwoud, waar ik vier jaar heb gewerkt. Op een gegeven moment zijn we als gezin de Afsluitdijk overgegaan, omdat wij graag aan het water wilden wonen. Zo kwamen we in Friesland terecht.
Voor de toenmalige gemeente Skarsterlân, waar Langweer deel van uitmaakte, heb ik een politiek radio- en tv-programma gemaakt, waarbij de woningmarkt ook regelmatig aan bod kwam. Vandaar ben ik gevraagd in het bestuur van een woningcorporatie en was de stap om in de raad van Skarsterlân te komen niet zo groot.
Na mijn raadsperiode heb ik nog ander bestuurlijk werk gedaan, tot aan de dag van vandaag eigenlijk.
De advertentie voor leden van een sollicitatieraad had ik zien staan in de lokale krant, maar er in eerste instantie niets mee gedaan. Toen ik op het gemeentehuis was voor het verlengen van mijn rijbewijs, zei een ambtenaar: “Thea, dit is echt wat voor jou.” Ik heb mij daarop toch opgegeven.
Mij lijkt het een goed idee om als sollicitatieraad kennis te maken met alle afdelingen binnen de gemeente om te zien wat hun werk inhoudt. Voor iemand op de afdeling financiën is dat weer heel anders dan voor iemand die in de buitendienst werkt. Verder denk ik dat een frisse kijk van buiten heel zinvol kan zijn.
Het moet allemaal nog vorm krijgen, we zijn pas net begonnen. Van de ambtenaar 2.0 zal in ieder geval meer inhoudelijke kennis worden gevraagd dan voorheen als gevolg van bijvoorbeeld de decentralisatie in het sociale domein en de participatiewet.
Daarnaast is belangstelling voor het gemeentelijk gebeuren een must, evenals klantgerichtheid. Doe alles met een brede glimlach, is mijn devies.’