De UMC’s hebben (poli-) klinisch aanbod voor kinderen 0-18 jaar, crisis en BOPZ functie voor 0-18 jaar en richten zich op complexe problematiek (soms in combinatie met somatische problemen of genetische afwijkingen) waar de tweede lijn (specialistische GGZ) niet verder mee komt of vanwege het zeer specialistische karakter geen zorgaanbod voor heeft. Het UMC in Groningen en Maastricht hebben het klinisch behandelaanbod, de psychiatrische crisis en BOPZ functie voor ‘18-‘  niet 'in huis'. Deze functies zijn in deze regio bij de GGZ belegd en vallen dus niet onder de NFU. Wel heeft het MUMC twee bedden op de PAAZ specifiek geoormerkt voor  16 & 17 jarigen met anorexia nervosa.

Complexe diagnostiek maar ook kortdurende behandeling richt zich op ernstige of zeldzame problemen waar men elders niet mee uit de voeten kan (second/third opinions, genetische syndromen, eerste/vroege psychose, moeilijke somatische complicaties of aandoeningen enzovoorts). Het gaat bijvoorbeeld ook om soms:

  • heel jonge kinderen met eetstoornissen met vermagering of conversie (waarvoor sondevoeding en intensieve verpleging nodig is), of om
  • kinderen met een ernstige lichamelijke aandoening in combinatie met bijvoorbeeld een depressie, of om
  • kinderen die heel recent een (seksueel) trauma hebben meegemaakt en onderzocht moeten worden op de aanwezigheid van zowel somatisch complicaties als op het aanwezig zijn van een acuut psychiatrische stoornis.
  • Tot slot kan ook gedacht worden aan Electro Convulsie Therapie (ECT) bij kinderen als behandeloptie. Hierbij is samenwerking met de anesthesie nodig. Zeer ernstige neuropsychiatrische - & somatische comorbiditeit komt ook alleen maar voor op de  PICUs (pediatrische intensive care units) van de UMCs!

Hoewel de UMC’s al deze zorg kunnen bieden, is er onderling afstemming. Zo richt het Erasmus MC in Rotterdam zich vooral op ziekenhuispsychiatrie (combinatie van lichamelijke en psychiatrische ziekte zoals zorg voor eetstoornissen met vermagering en onbegrepen lichamelijke klachten met uitval van functies als lopen of zindelijkheid (ook jonge kinderen), zeldzame syndromen zoals tubereuze sclerose, Angelman syndroom, neurofibromatose, Costello syndroom, CFC syndroom en familiair/syndromaal autisme, zeer jonge hoog-risico kinderen van ouders met psychiatrische stoornissen naast de complexe kinder- en jeugdpsychiatrie die elders geen aanbod kent. Tenslotte biedt het Erasmus MC educatieve therapie aan (opgenomen) kinderen die zelfs uitvallen op speciaal onderwijs (cluster IV) door hun psychiatrische problemen.

Verder zijn de UMC’s opleidingscentrum voor de opleiding tot kinder- en jeugdpsychiater, medisch studenten, studenten van de sociale faculteit, (GZ/Klinisch/neuro) psychologen, verpleegkundig specialisten en onderzoekers.

Tot slot zijn de UMC’s een onderzoeksinstituut voor fundamenteel, klinisch maar ook epidemiologisch onderzoek met substantiële wervings kracht voor subsidies en vele regionale/nationale/internationale samenwerkingsrelaties. Door de onlosmakelijke verwevenheid van zorg, onderwijs/opleiding en onderzoek vanuit de universiteit bestaat binnen de UMC’s een unieke infrastructuur. Wijzigingen in  het zorg aandeel (diagnostiek/behandeling) hebben daarom altijd ook een effect op onderwijs en onderzoek.

Er zijn samenwerkingsrelaties met regionale GGZ partners, onderwijsorganisaties, sector voor verstandelijke gehandicapte kinderen en Jeugdzorg(-Plus). Aan verschillende instellingen wordt kinderpsychiatrische consultatie op locatie geboden.