VNG Magazine nummer 10, 7 juni 2019
Auteur: Cindy Castricum | Beeld: Ruben Schipper
Praat met elkaar en betrek de inwoners erbij, zo luidden de belangrijkste tips van Gerdi Verbeet aan de lokaal bestuurders die het VNG Jaarcongres in Barneveld bijwoonden.
Voor Verbeet was het een thuiswedstrijd. De voormalig voorzitter van de Tweede Kamer woont een groot deel van het jaar in Garderen, een van de negen dorpen die Barneveld telt. De overige tijd zit ze in Amsterdam, de stad waar ze geboren en getogen is. Verbeet komt uit een rood nest, hoewel haar ouders allebei een geheel andere kijk op de sociaaldemocratie hadden. Dat leverde dus veel discussie op, wat haar als voorzitter van de Tweede Kamer goed van pas kwam. ‘Het ging er in het parlement vaak stevig aan toe, net als vroeger thuis. Maar ik wist dat ze de dag erna weer samen een kop koffie zouden drinken.’
Besturen is mensenwerk – het congresthema – begint thuis, wilde Verbeet maar zeggen. ‘Hoe ben je opgegroeid? Kun je omgaan met verschillen? Kun je samenwerken?’ Dat Forum voor Democratie – de grote winnaar van de Provinciale Statenverkiezingen – bijna nergens aan de onderhandelingstafel zit, vindt Verbeet maar vreemd. ‘Kennelijk moeten de provincies nog wennen aan nieuwkomers’, zei ze. Ze adviseerde provinciebestuurders te rade te gaan bij collega’s van de lokale overheid. ‘U werkt immers al decennialang én met succes met nieuwe partijen’, zo hield ze de congresgangers voor.
Ook als het gaat om modernisering van de democratie loopt de lokale overheid voorop, vond Verbeet. ‘Overal in het land wordt geëxperimenteerd met burgertoppen en wijkraden. In Groningen en Amersfoort gebeurt dat door middel van loting. Daardoor kan niemand zeggen: “Het zijn altijd dezelfde mensen die erbij betrokken worden, mij vragen ze nooit”.’ Loten werkt overigens twee kanten op, benadrukte Verbeet. ‘Het zet mensen aan tot meedoen en door loting moet je aan de slag met mensen die je anders nooit spreekt.’
Elkaars standpunten begrijpen door het gesprek aan te gaan. Net zoals vroeger thuis.
Oproep aan bestuurders
Als voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei kwam Verbeet met een speciale boodschap naar Barneveld. Ze riep bestuurders op scholen te betrekken bij de viering van 75 jaar vrijheid, die eind augustus van start gaat. ‘Probeer jonge mensen te laten zien waar hun eigen verantwoordelijkheid ligt om de democratie verder te brengen’, aldus Verbeet. ‘Ga het gesprek aan over vrijheid en onvrijheid en wijs jongeren erop hoe waardevol het is om in een open, democratische rechtsstaat te leven.’