VNG Magazine nummer 14, 27 september 2024
Tekst: Marten Muskee | Beeld: Hans Roggen
De VNG heeft zich teruggetrokken uit de afspraken met het rijk over het terugdringen van de instroom in de Wlz Ggz. Mark Foekema, wethouder in IJsselstein (Lokale Democraten IJsselstein) en lid van de VNG-commissie Financiën, geeft een toelichting.
Waarom zet de VNG deze stap?
‘Het gaat om meer dan alleen het beperken van de instroom. Het gaat eigenlijk over de hele ontwikkeling van de Wlz Ggz-problematiek rond beschermd wonen naar beschermd thuis. De normale afspraak is dat het rijk de uitkering in het gemeentefonds aanpast aan de algemene indicaties van de bevolkingsgroei. Nu kiest het ministerie ervoor om zich te baseren op de ontwikkeling in de groei van beschermd wonen. De VNG vindt dat dit sturen op microniveau op een deelpopulatie principieel niet juist is. In dit geval is dat extra zuur, omdat de mindere stijging juist een beoogd doel was van de beweging die rijk en gemeenten nastreven. Het rijk vergeet voor het gemak dat de inspanningen die gemeenten daartoe verrichten, als kosten vooral in de Wmo terechtkomen. Dat wordt niet gecompenseerd. Het gaat om ongeveer veertien miljoen euro op de rijksbegroting. Als dit al een probleem is voor de minister om de afspraken uit te voeren, dan zegt dat heel veel. Daarom zetten wij deze stap. Het is een signaal dat de VNG zich anders gaat opstellen. Hierbij zien wij ook een samenhang met de grotere discussie over de financiële positie van de gemeenten.’
Wat zijn de gevolgen voor gemeenten en inwoners?
‘Gemeenten kunnen op deze manier niet genoeg inzetten op de beweging naar beschermd thuis. Daarvoor hebben we stabiliteit nodig en het vertrouwen dat het rijk dit ondersteunt om het langjarig vol te kunnen houden. Dat vertrouwen is er nu niet. Daardoor kunnen we de maximale toename in de Wlz niet garanderen. Voor de betreffende inwoners betekent het dat er minder plekken voor beschermd thuis beschikbaar komen. Zij zullen dus langer in een beschermd wonen instelling moeten blijven. Gemeenten proberen de impact voor deze mensen zo klein mogelijk te houden. We moeten deze stap echter nu wel zetten om te voorkomen dat het in de toekomst nog moeilijker wordt.’
Wat vraagt u van het rijk?
‘Commitment om door te gaan op de weg zoals die ooit is uitgestippeld. Het is namelijk een langjarige beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis, die voortkomt uit het rapport van de commissie-Dannenberg. Dat kun je niet even snel regelen. De gemeenten en de VNG geloven in die weg en daar willen we graag op door. Dat betekent wel dat wij de zekerheid moeten hebben dat het rijk ons daarin steunt. Zonder tussentijds aanpassingen te doen in de financiering omdat dat toevallig zo uitkomt. Wees een betrouwbare partner en houd je aan de afspraken.’