VNG Magazine nummer 3, 22 februari 2019

Auteur: Marten Muskee

Drie vragen aan ... Daphne Bergman, burgemeester van Beuningen

Daphne Bergman volgde recent met minister Kajsa Ollongren van BZK de training Omgaan met intimidatie en bedreiging voor politieke ambtsdragers. Doel van de cursus, die nu door het ministerie wordt vergoed, is om in bedreigende situaties rustig te  blijven voordat men handelt. Dat voorkomt escalatie.

1. Waarom volgde u deze cursus, bent u zelf bedreigd?
‘Dat niet. Ik vond het eervol dat de minister mij vroeg om gezamenlijk die cursus te doen. Het was een verkorte versie, de echte cursus duurt anderhalve dag. Ik ben pas sinds 11 januari burgemeester, daarvoor was ik waarnemer. Het thema weerbaar bestuur is in opkomst, de beroepsgroep burgemeesters kreeg de Machiavelliprijs niet voor niets. Ik deed mee aan de cursus om de weerbaarheid in mijn eigen functie te verhogen. De training geeft inzicht in verbaal en non-verbaal gedrag bij dit soort situaties. Van nature reageert iemand reflexmatig, terwijl het bij een bedreigende situatie goed is om de zaken net even anders aan te pakken.’ 

2.Wat heeft u van de cursus opgestoken?
‘Het is nogal een confronterende opleiding, de trainer en acteur testen je echt uit. Iedere bedreigende situatie is anders, maar je leert dat je een aantal basisdingen niet moet doen. Bij één oefening mocht ik niets zeggen of doen, alleen non-verbaal reageren. De acteur duwde, schold en wilde een pen in mijn oog steken. Bij de evaluatie bleek dat ik met mijn lichaam de strijd was aangegaan. Dat maakt het erger, je moet de-escaleren en ontspannen met de situatie omgaan. Toen dat vervolgens lukte, kreeg ik mentaal ruimte om na te denken. Houd jezelf voor je niet over te geven aan de situatie van normoverschrijdend gedrag, dat geeft ruimte om gepast te reageren. De cursus confronteert je met je eigen fysieke en mentale reactie wanneer iemand zo dichtbij komt. Spieren spannen zich en de ademhaling gaat omhoog, dat straal je uit naar de ander. Als je dat beseft, kun je er anders mee omgaan. Een bestuurder heeft een taak en kan niet zomaar opzijstappen, die hoort op een bepaalde manier controle te houden. De-escaleer en pak op de goede manier toch de regie. Je hoeft het niet perfect te kunnen, maar voor de bewustwording is het een goede exercitie.’

3. Raadt u collega-bestuurders aan de cursus te volgen? 
‘Het is verstandig de cursus te doen omdat we allemaal in meer of mindere mate geconfronteerd worden met intimidatie. Bedreiging vind ik een te groot woord, maar bijna alle bestuurders worden online, soms op straat en soms bij spannende politieke onderwerpen, geconfronteerd met situaties waarbij emoties overheersen. Het gaat niet meteen om motorbendes en criminelen, maar de lontjes in de samenleving zijn soms kort. Het is te gek voor woorden dat zo’n cursus nodig is, maar bestuurders kunnen deze beter wel in hun bagage hebben. We koesteren in dit land de democratie, dan moet de publieke ambtspersoon zijn of haar functie ook kunnen uitoefenen. Dit is een cursus waar je echt iets van opsteekt omdat het letterlijk heel dichtbij komt. Het is geen papieren training waarin de theorie wordt uitgelegd, de oefening maakt het tot een indringende ervaring. Je kunt het bij een kop koffie allemaal wel bedenken, maar het is toch echt anders als iemand daadwerkelijk in je persoonlijke ruimte komt.’