VNG Magazine nummer 5, 22 maart 2019
Gemeenten moeten meer proactief geleerde lessen delen, dat is de boodschap van burgemeester Bort Koelewijn van Kampen. Naar aanleiding van een vreselijk ongeval met een kind en een gemeentelijke grasmaaimachine heeft de gemeente een onderzoek laten uitvoeren met als doel om waar het kan maatregelen te nemen om dit soort ongelukken in de toekomst te voorkomen.
Het moment dat ik het bericht kreeg dat er een meisje van zes jaar zwaargewond was geraakt bij een ongeval met een grasmaaier van de gemeente staat in mijn geheugen gegrift. Mijn eerste gedachten gingen uit naar het meisje en haar familie en de vreselijke en onzekere tijd die zij doormaakten. Ik dacht ook aan de andere betrokkenen, de medewerker van de gemeente, zijn collega’s, de school en de kinderen en ouders.
Er ging een schok door de gemeente. Kampen is een hechte gemeenschap. De eerste dagen was er nog hoop. Helaas kregen we een enkele dagen later het trieste bericht dat het meisje aan haar verwondingen was overleden.
Leren
Kort na het ongeval vroegen wij ons af hoe wij een dergelijk ongeval kunnen voorkomen. Ook al zijn onze medewerkers uitgebreid getraind op het werken op onze machines en kun je nooit voor de volle 100 procent alle risico’s uitsluiten, toch wilden wij antwoord en handreikingen op de vraag: welke extra technische maatregelen kunnen wij nemen om nog meer omgevingsbewust te kunnen werken? We gaven een onderzoeksbureau de opdracht hiermee aan de slag te gaan. Ook is in de organisatie een projectteam samengesteld met alle disciplines die actief zijn bij het beheer van de openbare ruimte.
Ik ben groot voorstander van het melden van bijna-ongelukken
De resultaten van het onderzoek zijn inmiddels bekend. Aanbevelingen werden gedaan over de techniek en uitrusting van de machines waarmee in de openbare ruimte wordt gewerkt, zoals het installeren van een achteruitrijcamera op de grasmaaier. Andere hebben betrekking op de opleiding en instructie van de gebruikers. En op de aandacht die zij aan de omgeving moeten geven om veilig voor anderen te kunnen werken. Bij die extra nadruk op omgevingsbewust werken hoort bijvoorbeeld ook het informeren van scholen en kinderdagverblijven over op welke dag er gemaaid wordt en op welke tijdstippen. Deze aanbevelingen hebben wij overgenomen en ingevoerd. We kijken ook verder, niet alleen met scholen zijn afspraken gemaakt maar ook intern over bijvoorbeeld parken of andere plekken waar veel kwetsbare groepen zijn. Wij zijn bovendien in verregaand overleg met de leverancier om een landelijke certificering voor bestuurders van deze machines in te voeren.
Ook het scholingssysteem wordt aangescherpt. Een onderdeel hiervan is een registratiesysteem voor meldingen van bijna-ongelukken. Een ongeval als dit heeft een grote impact op de organisatie. Daarom is besloten de maatregelen uit te voeren voor het hele wagenpark.
Topsport
Werken in de openbare ruimte is topsport. Van meet af aan was voor het voor mij klip-en-klaar dat we die lessen zouden delen met andere gemeenten. Want alle gemeenten werken in de openbare ruimte met vaak grote machines en de daaraan verbonden risico’s voor de omgeving.
Ik ben ervan overtuigd dat het goed is om met elkaar steeds te kijken naar hoe het nog veiliger kan. Zo ben ik bijvoorbeeld groot voorstander van het melden van bijna-ongelukken.
Waarom beschouwen wij het niet als onze gezamenlijke plicht om, waar we kunnen, onze ervaringen met elkaar te delen en van elkaar te leren? Dat kunnen gemeenten bij bijzondere casussen doen, maar ik pleit ook voor regelmatige kennissessies op het gebied van veiligheid aan de hand van praktijkvoorbeelden uit het land. Samen weten we meer en kunnen we voor meer veiligheid zorgen.
Het rapport van het onderzoek dat in opdracht van de gemeente Kampen is uitgevoerd, is op te vragen via h.kolk@kampen.nl.
Schrijf ook een betoog voor VNG Magazine: redactie@vngmagazine.nl