VNG Magazine nummer 7, 19 april 2019
Auteur: Gerdi Verbeet, voorzitter Nationaal Comité 4 en 5 mei
Dit jaar en volgend jaar viert Nederland dat de Tweede Wereldoorlog 75 jaar geleden werd beëindigd en dat we sindsdien in vrijheid leven. Inmiddels kent verreweg het grootste deel van de Nederlanders geen ander leven dan een leven in vrijheid. En dat is een voorrecht, betoogt Gerdi Verbeet, voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.
Ik hoop dat de viering van 75 jaar vrijheid een collectief moment wordt waarop we ons verbonden voelen met elkaar en vooral ook met mensen die onderdrukking en onvrijheid ervaren of ervaren hebben. Verbonden in de opdracht aan ons allen om betekenis te geven aan de herinnering van de Tweede Wereldoorlog en aan het vieren van onze vrijheid en onze democratische rechtsstaat.
Binnen deze bijzondere viering staan lokale geschiedenis en persoonlijke verhalen centraal, te beginnen bij de start op 31 augustus 2019 in Terneuzen. Dan kijken we terug op de bevrijding van Zuid-Nederland en de grotendeels onbekende Slag om de Schelde.
U bent immers de hoeder van lokale vrijheid en democratie
Om de viering van 75 jaar vrijheid tot een succes te maken, is een goede samenwerking met de Nederlandse gemeenten van groot belang. U bent immers de hoeder van lokale vrijheid en democratie en u bent er om de herinnering aan de oorlog in uw gemeente te borgen. Het is deze kennis en betrokkenheid die hard nodig zijn om belangrijke programmaonderdelen van de viering tot een succes te maken.
Keten van licht
Eind januari 2020 is het 75 jaar geleden dat concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz werd bevrijd. Aan alle 250 gemeenten met een holocaustverleden is gevraagd om in die periode aandacht te schenken aan de Joden, Roma en Sinti die er woonden en tijdens de oorlog zijn gedeporteerd en vermoord. Dat kan door mee te werken aan een tijdelijk lichtkunstwerk in uw gemeente, waarvoor een bijdrage is gevraagd van tweeduizend euro. Hopelijk doet ook uw gemeente mee aan deze gezamenlijke keten van licht.
Maand van de vrijheid
Tussen 4 april en 5 mei 2020, tijdens de Maand van de vrijheid, rijdt in elke provincie een Vrijheid-express om lokale verhalen over oorlog en vrijheid op te halen en te brengen. De Vrijheid-express doet alle Nederlandse gemeenten aan en fungeert als ontmoetingsplaats, expositieruimte en evenementenplatform. Gemeenten wordt gevraagd mee te werken aan programmering, een standplaats en vergunningen.
En ten slotte: hoe kun je beter stilstaan bij vrijheid dan door er samen over te praten? Dit gesprek wordt gevoerd tijdens de Vrijheidsmaaltijden – groot en klein – die op 5 mei 2020 in heel Nederland plaatsvinden. De maaltijden wil ik met uw steun toevoegen aan het pallet van rituelen op 4 en 5 mei zodat we op een waardige, inspirerende, feestelijke en vooral ook zinvolle manier met elkaar kunnen stilstaan bij vrijheid. Want vrijheid maak je met elkaar, bespreek je met elkaar en vier je met elkaar.
Gerdi Verbeet is een van de sprekers tijdens het plenaire programma van het VNG Jaarcongres in Barneveld. Meer informatie: vngjaarcongres.nl.
Schrijf ook een betoog voor VNG Magazine: redactie@vngmagazine.nl
Struikelstenen
Ook op straat wordt de herinnering aan de vermoorde slachtoffers van het nationaalsocialisme levend gehouden door struikelstenen, een project van de Duitse beeldend kunstenaar Gunter Demnig. Organisaties die zijn aangesloten bij het Centraal Orgaan Voormalig Verzet en Slachtoffers benadrukken dat de stenen alle groepen herdenken die slachtoffer waren van het nationaalsocialisme zoals Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, dienstweigeraars, homoseksuelen, Jehova’s getuigen en gehandicapten. De stenen houden de herinnering levend omdat je erover struikelt op straat en herinnerd wordt aan de slachtoffers. Op de betonnen stenen zijn, in een messing plaatje, de naam, geboortedatum, deportatiedatum, plaats en datum van het overlijden gestanst.
Inmiddels zijn er wereldwijd meer dan 70.000 stenen geplaatst.