Kindermishandeling signaleren is een verantwoordelijkheid van iedereen. Preventie en signaleren zijn de sleutelwoorden in de verbeteraanpak van Amsterdam.
Het is opvallend dat bij de opsporing van kindermishandeling vooral wordt gekeken naar de signalen van kinderen, terwijl we weten dat kinderen mishandeling juist heel goed kunnen verbergen.
De insteek is dan ook dat zorgverleners die werken met volwassenen meer oog moeten krijgen voor de veiligheid van de kinderen in het gezin.
Simone Kukenheim is bestuurlijk trekker van het Collectief tegen Kindermishandeling in Amsterdam. Ze is als bestuurder en als mens gedreven voor het onderwerp. ‘De impact van kindermishandeling is enorm. Voor het kind, maar ook voor familie, de school en de buurt. De ernstige incidenten in Amsterdam hebben me diep geraakt.’
Interview
Zorgverleners die werken met volwassenen moeten meer oog krijgen voor de veiligheid van de kinderen in het gezin. Dat is een belangrijke notie in de Amsterdamse verbeteraanpak.
Voor wethouder Simone Kukenheim van Amsterdam is het voorkomen van kindermishandeling de eerste prioriteit.
Recent deed het Samenwerkend Toezicht Jeugd onderzoek naar een aantal casussen met een ernstige afloop voor kinderen. ‘Daaruit blijkt eens te meer dat de aanpak van kindermishandeling verbetering behoeft.’
Kukenheim is bestuurlijk trekker van het Collectief tegen Kindermishandeling in Amsterdam. Ze is als bestuurder en als mens gedreven voor het onderwerp. ‘De impact van kindermishandeling is enorm. Voor het kind, maar ook voor familie, de school en de buurt. De ernstige incidenten in Amsterdam hebben me diep geraakt.’
Preventie en signaleren
Preventie en signaleren zijn de sleutelwoorden in de verbeteraanpak van Amsterdam. Professionals vinden het moeilijk vermoedens te bespreken of ze zien de risico’s niet. ‘Het is opvallend dat bij de opsporing van kindermishandeling vooral wordt gekeken naar de signalen van kinderen, terwijl we weten dat kinderen mishandeling juist heel goed kunnen verbergen.’
Kukenheim vindt dat de zorgverleners die werken met volwassenen meer oog moeten hebben voor de risico’s die kinderen lopen door de problematiek van de veiligheid van de kinderen. ‘Huiselijk geweld of psychische problematiek bij ouders hebben daar grote invloed op. We moeten verder kijken dan louter naar de signalen van het kind.’ De hulp aan ouders en het gezin kan in het geding komen als een hulpverlener een vermoeden van kindermishandeling bespreekbaar maakt.
Veiligheid gaat voor
Tegelijkertijd wil Kukenheim er geen misverstand over laten bestaan. ‘Veiligheid gaat voor. Iedereen heeft een verantwoordelijkheid in het signaleren van kindermishandeling en om actie te ondernemen, ook een medewerker van de GGZ die een ouder als klant heeft.’
Om kinderen veilig te laten opgroeien wordt daarom een gedragslijn voor professionals opgesteld en worden samenwerkingsafspraken gemaakt tussen alle partners.
Pilots
In een aantal wijken worden pilots gestart. Daarbij gaan jeugdprofessionals, onderwijs, huisartsen, verloskundigen enzovoorts in met elkaar in gesprek over wat zij nodig hebben om kindermishandeling eerder te signaleren en aan te pakken. Wat zijn de patronen die erop wijzen? Wat zijn de barrières om het bespreekbaar te maken? Kukenheim wil de handelingsverlegenheid doorbreken.
‘Ieder heeft zijn rol, maar het gebeurt te vaak dat de verschillende disciplines elkaar niet betrekken bij wat er in een gezin gebeurt. Gelukkig is er in de wijken veel enthousiasme om mee te doen aan deze pilots.’ De bedoeling is te beginnen in een groep koplopers en de methode vervolgens in de hele stad in te voeren.
Samenwerking verbeteren
De samenwerking tussen straf- en zorgpartners moet eveneens worden verbeterd. ‘We willen dat het aantal herhaalde meldingen bij Veilig Thuis vermindert door optimaal gebruik te maken van zorg en van juridische mogelijkheden in de samenwerking tussen Veilig Thuis enerzijds en politie en justitie anderzijds,’ zegt Kukenheim.
Eén van de acties daarbij is een studie naar dossiers waarbij succesvol is samengewerkt tussen politie, Openbaar Ministerie en reclassering. Het Amsterdamse Collectief beweegt zich zo op alle niveaus: uitvoerend, management en bestuurlijk. ‘We leren aan de hand van casuïstiek uit de dagelijkse praktijk. Zo ontdekken we rode draden, kunnen we knelpunten constateren en zien we waar we verbeteringen moeten aanbrengen.’
Lessen trekken en de praktijk verbeteren door het analyseren van casuïstiek. Dat is de kern van de verbeteragenda van Amsterdam. Net als samenwerking tussen de zorg en de strafketen. Centraal staat daarbij het handelen van jeugdhulpverleners, huisartsen en leerkrachten. De analyse moet kennis opleveren over preventie en signalering ('hoe herken je patronen?') en tot betere samenwerking tussen lokale teams en de andere professionals in wijken.
Verbeteragenda
Lessen trekken en de praktijk verbeteren door het analyseren van casuïstiek. Dat is de kern van de verbeteragenda van Amsterdam
Net als samenwerking tussen de zorg en de strafketen. Centraal staat daarbij het handelen van jeugdhulpverleners, huisartsen en leerkrachten.
Hoe herken je patronen
De analyse moet kennis opleveren over preventie en signalering ('hoe herken je patronen?') en tot betere samenwerking tussen lokale teams en de andere professionals in wijken.
Pilots
In een aantal wijken worden pilots gestart. Daarbij gaan jeugdprofessionals, onderwijs, huisartsen, verloskundigen enzovoorts, met elkaar in gesprek over wat zij nodig hebben om kindermishandeling eerder te signaleren en aan te pakken.
Effectieve samenwerking
De verbeteragenda van Amsterdam is daarnaast gericht op effectieve samenwerking tussen de strafrechtketen (politie, justitie) en zorgpartners in gezinnen waar politie en justitie hebben ingegrepen en waar kinderen bij betrokken zijn.
Doelstelling
Het doel is dat het aantal herhaalde meldingen bij Veilig Thuis daalt, onder meer door nazorg en duurzame interventies. Het doel is ook dat er in de samenwerking optimaal gebruik wordt gemaakt van juridische mogelijkheden om strafbare feiten te vervolgen.