De VNG vindt het onbegrijpelijk dat het kabinet de Spreidingswet in vrijwel ongewijzigde vorm aan de Tweede Kamer aanbiedt. Daarmee legt het de dringende adviezen van de Raad van State en de reactie van onder meer de VNG om de wet uitvoerbaar te maken naast zich neer.
Beroep op Kamers om wet te toetsen
De VNG is zeer verbaasd dat het kabinet niets heeft gedaan met het commentaar van de partijen die de wet moeten uitvoeren: gemeenten (VNG), provincies (IPO), Kring van Commissarissen, Veiligheidsberaad en COA.
Rutger Groot Wassink (voorzitter Tijdelijke VNG-commissie Asiel en Migratie): ‘Vooral op dit onderwerp benadrukt het kabinet continu de nut en noodzaak om hier gezamenlijk de schouders onder te zetten; dat zien we hier dus totaal niet terug. Op deze manier bestaat het grote risico dat de wet niet gaat werken en zorgt voor nog meer verlies aan vertrouwen bij inwoners.’
De VNG vestigt haar hoop nu op de Tweede en Eerste Kamer. Groot Wassink: ‘We doen een dringend beroep op de Kamerleden om de wet te toetsen aan de uitvoerbaarheid. Daar zouden onze punten en die van de Raad van State weer naar boven komen.’
Crisis blijft in stand
De VNG is voorstander van een wet die de asielopvang op basis van objectieve criteria spreidt over het land, zodat de lasten worden verdeeld. Al vóór deze opvangcrisis heeft de VNG aangedrongen om te werken naar een structurele oplossing zoals die in 2020 is afgesproken in de Uitvoeringsagenda Flexibilisering Asielketen. De Spreidingswet moet, als onderdeel van deze uitvoeringsagenda, mede de basis vormen om de opvangcrisis voor eens en altijd het hoofd kunnen bieden.
Nu wordt deze pas op z’n vroegst op 1 januari 2024 ingevoerd terwijl de verwachte instroom verder toeneemt. Dat betekent dat het kabinet ook dit jaar waarschijnlijk niet kan voldoen aan rechterlijke uitspraken om een meer humane opvang te bieden.
Gemeenten kunnen niet aan de slag
Het is lastig voor gemeenten om vooruitlopend op de wet al aan de slag te gaan, omdat het niet bekend is hoe gemeenten de wet moeten uitvoeren. De onderliggende regelgeving die concreet maakt hoe de wet wordt ingevuld, moet nog worden opgesteld en worden getoetst op uitvoerbaarheid. De VNG maakt zich daarnaast zorgen dat de langdurige onduidelijkheid een goede onderlinge samenwerking en het draagvlak voor de wet bij gemeenten én provincies ondermijnt.
Wetsvoorstel Gemeentelijke taak asielopvang naar Tweede Kamer