Gemeenten komen vanaf 2026 structureel middelen tekort om hun taken uit te voeren. Dit tekort loopt daarna elk jaar verder op. Dit is het gevolg van het eenzijdig afschaffen van de normeringssystematiek door het kabinet en de terugkeer van de volledige opschalingskorting in 2026.
Het kabinet heeft in het coalitieakkoord een andere financieringssystematiek aangekondigd. Vooruitlopend daarop werd de jaarlijkse aanpassing van het gemeentefonds voor stijgende lonen, prijzen en het aantal inwoners (het zogenoemde accres) teruggezet naar een lager niveau. Dit leverde bij gemeenten veel vragen op. De VNG heeft daarop aan prof. Maarten Allers van het Centrum voor de Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) gevraagd in kaart te brengen wat de financiële gevolgen van het coalitieakkoord zijn.
Het rapport becijfert in 2026 een tekort van € 3,9 mld voor alle gemeenten gezamenlijk. Dit tekort loopt op tot € 6,2 mld in 2028.
Als bijlage bij het rapport is een overzicht van de impact voor verschillende groepen van gemeenten opgenomen. De VNG heeft dit rapport ingebracht in de gesprekken tussen het rijk en medeoverheden die de afgelopen weken onder leiding van José Lazeroms zijn gevoerd. De rapportage van deze gesprekken wordt samen met een contourennota van de minister van Binnenlandse Zaken (in principe vóór de zomer) naar de Tweede Kamer gestuurd.
Meerjarig perspectief nodig
Andries Kok – directeur Lokaal Bestuur:
Dit rapport geeft een goed inzicht in de gevolgen van het regeerakkoord voor gemeenten. Als VNG dringen we bij het kabinet sinds het verschijnen van het coalitieakkoord aan op duidelijkheid. Zonder meerjarig perspectief op korte termijn kunnen gemeenten niet bouwen aan oplossingen voor de lange termijn.
Tijdens de Algemene Ledenvergadering liet minister Bruins Slot echter weten dat die duidelijkheid op zijn vroegst pas in september komt.
Webinar 18 juli
Op 18 juli van 15:30 tot 17:00 organiseert de VNG een webinar over dit rapport en de contourennota.