De stoep en de straat voor de woningen aan de Convivastraat in het Laakkwartier liggen open en in het zand zijn flesjes Poolse sterke drank getrapt. Vanuit een raam op de derde verdieping loopt een wit snoer naar het raam van de woning ernaast. Het is ijskoud maar beide ramen staan open en naast het witte snoer bungelt nog een andere draad waarvan het uiteinde kapot is en langs een diepe scheur in de muur tot zeker een verdieping lager reikt.
‘Hartstikke gevaarlijk natuurlijk’, zegt Martijn Balster (PvdA), wethouder volkshuisvesting in Den Haag. ‘We checken deze locatie omdat er onlangs een melding binnenkwam dat hier iets aan de hand is. Inspecteurs van onze pandbrigade zijn er naartoe gegaan en troffen een Bulgaars gezin. Vader, moeder en vier kinderen die niet stonden ingeschreven in de BRP. Met de woning was niks mis, behalve dan het feit dat ze 1.750 euro per maand moeten betalen. In een voormalige arbeiderswijk als deze is dat zeker twee keer te veel. Reden dus om deze woning extra scherp in de gaten te houden.’
Met z’n zessen op één kamer, torenhoge huurprijzen voor vaak alleen een bed, elektriciteit die niet op orde is en de verwarming op nul om energiekosten te besparen; het komt vaker voor, en niet alleen in Den Haag. Het kabinet startte in 2018 de aanpak goed verhuurderschap, in overleg met gemeenten, de VNG, studentenvakbonden en de vastgoedsector. Er gebeurt al veel, de aangekondigde wet moet de lacunes opvullen.

Facebook
In het Laakkwartier is Anjo Hoogendoorn van de Haagse Pandbrigade er ook bij. ‘Met ons team gaan wij al dit soort meldingen af om te kijken of er reden is om in te grijpen.’ Hij belt aan maar niemand doet open. ‘Waarschijnlijk zijn ze al uren op het werk in de bouw of in de kas of ergens in een distributiecentrum.’
Naar aanleiding van de eerste melding kwamen Hoogendoorn en zijn collega’s op een Bulgaarse Facebookpagina terecht waar de eigenaar kamers te huur aanbiedt. ‘Daar begint de ellende’, gaat Balster verder, terwijl we de hoek omslaan naar de Isingstraat, waar nog meer scheuren in de muur en afgebladderde verf op de kozijnen te zien zijn. ‘Zo’n man trekt met zijn gezin in één kamertje en de rest van de kamers verhuurt hij door aan soms wel zes mensen per kamer. Veel te veel mensen in een kleine ruimte dus, steeds meer auto’s die af en aan rijden en buurtbewoners die klagen. De overtredingen stapelen zich op en de druk op het handhavingsapparaat van de gemeente wordt steeds groter.’
En niet alleen dat. Balster: ‘Dit soort situaties is ronduit gevaarlijk. Mensen die in de kou zitten, halen kacheltjes naar binnen. Als de elektriciteit niet op orde is, kan brand uitbreken.’ Balster wijst op de grote brand in de Wouwermanstraat in de Schilderswijk, bijna twee jaar geleden. Toen brandden 23 woningen volledig uit, tientallen mensen verloren hun huis. ‘Het ergste was dat de mensen na de brand op straat stonden en niet wisten hoe snel ze bij hun werk moesten komen, uit angst om ontslagen te worden.’

Opkoopbescherming
De situatie in de Convivastraat is exemplarisch voor hoe het er in dit soort vooroorlogse wijken met veel particulier woningbezit aan toe gaat. Balster: ‘Als we kijken naar de BRP-ingeschrevenen, dan is bijna één op de vijf inwoners van het stadsdeel Laak afkomstig uit Midden- of Oost-Europa. Vermoedelijk zijn dit er veel meer, maar we hebben het aandeel niet-geregistreerde inwoners niet in beeld.’ 

Het wordt alleen maar erger

De gemeente heeft er alles aan gedaan om het tij te keren, zegt Balster. ‘Twee jaar achter elkaar hebben we de Haagse Pandbrigade uitgebreid. Opkoopbescherming moet voorkomen dat woningen worden opgekocht en duur worden doorverhuurd. Een kamerbewoningsverbod zorgt dat er niet nog meer nieuwe kamers bijkomen in deze wijk. Door het schrappen van de herhaaldelijkheidseis voor het opleggen van een bestuurlijke boete op grond van de Woningwet kunnen we nu bij een eerste overtreding meteen ingrijpen. We hebben zo’n beetje al het gemeentelijk instrumentarium ingezet, maar nog is het niet genoeg. Sterker, het wordt alleen maar erger.’

Verbod op discriminatie
Tijd voor zwaarder geschut dus. ‘De Wet goed verhuurderschap is in dit soort wijken echt keihard nodig’, zegt Balster. ‘Vanuit de gemeente vragen wij al heel lang om deze wet. Het duurt nog even voor zij in werking treedt – het wetsvoorstel ligt in de Tweede Kamer – maar dát de wet er komt is zeker en daar zijn we enorm blij mee.’
Goed verhuurderschap regelt onder meer het schriftelijkheidsvereiste van de huurovereenkomst en het verbod op discriminatie. Daarnaast bevat de wet het verbod voor bemiddelaars om bemiddelingskosten bovenop die van de huurprijs te rekenen.
Ook komt er een informatieplicht rond de rechten en plichten van de huurder. Bijvoorbeeld met betrekking tot het inzichtelijk maken van de daadwerkelijke servicekosten en wat je daar als huurder allemaal voor terugkrijgt.
Hoewel zij zeker zoden aan de dijk gaat zetten, is de nieuwe wet volgens Balster alleen niet voldoende. ‘Als de leefbaarheid in een wijk onder druk staat, moeten wij op die plek kunnen handhaven op huurprijzen. In combinatie met de huurprijsregulering hebben we straks een mooi instrument in handen waar we als gemeente ook op kunnen handhaven. Huurders die bang zijn voor het niet-verlengen van hun huurcontract, zetten de stap naar de huurcommissie niet. Daar komt nog eens bij dat dit soort huurcontracten meestal tijdelijk is. Verhuurders schroeven de prijs daarom bij iedere nieuwe huurder toch weer omhoog. Dankzij de huurprijsregeling kan de gemeente verhuurders straks dwingen de huurprijs bij nieuwe contracten gelijk te houden. Wel zou ik graag zien dat we de huurprijsregulering ook kunnen hanteren bij bestaande huurcontracten. De huren zijn vaak veel te hoog, blijkt ook uit eigen onderzoek van de gemeente Den Haag.’

Malafide werkgevers
Hoe meer we weten, hoe beter we kunnen helpen, zo weet Balster. ‘We werken daarom ook samen met de arbeidsinspectie. Want het gaat niet alleen om particuliere verhuurders, maar ook om malafide werkgevers en uitzenders die zich actief op de verhuurmarkt begeven en werknemers zo in een afhankelijkheidspositie dwingen. Helaas heeft de gemeente daar geen invloed op. Het enige wat we kunnen doen bij de bezoeken aan de uitzendbureaus is de administratie checken, kijken waar de arbeidsmigranten wonen en ingrijpen als we daar op misstanden stuiten. Het liefst zouden we verregaander ingrijpen. Een vergunningplicht voor uitzendbureaus is heel hard nodig. Helaas zijn de uitzendbranche en de minister nog niet zover.’