Z’n driekwart van de 43 regio’s heeft al een beroep op hen gedaan: het Transitieteam dat regio’s helpt bij de implementatie van Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis. 'Veel gemeenten hebben echt flinke stappen gemaakt', volgens Samuel Verpalen van het Transitieteam. De meeste gemeenten lijken er volgens hem ook wel klaar voor.
Tegelijkertijd komt er op het moment wel erg veel op gemeenten af: stagnerende woningbouw, de energiecrisis, opvang van asielzoekers, vluchtelingen uit Oekraïne en ga zo maar door. En als dan de Wet Woonplaatsbeginsel en het objectieve verdeelmodel toch pas op 1 januari 2024 wordt ingevoerd, vergroot dat het risico dat sommige gemeenten nu de neiging krijgen wat achterover te leunen.
Het Transitieteam werkt vraag-gestuurd en biedt vooral praktische ondersteuning. 'Dan gaat het bijvoorbeeld om de herverdeling van middelen', volgens Samuel. Met name in regio’s waar gesneden moet worden, of waar centrumgemeenten nu veel geld krijgen en waar straks veel van naar de regiogemeenten gaat.
Maar het team helpt ook bij het vormgeven en realiseren van een goede toegang tot Beschermd Wonen, het organiseren van gezamenlijke inkoop, samenwerking tussen gemeenten onderling en met zorgaanbieders en het organiseren van een breder aanbod aan voorzieningsvormen.
Maatwerk
'De vraag per regio varieert echt enorm', legt Alette van Dijk uit, die verschillende regio’s ondersteunde. 'Het kan gaan om het maken van juridische afspraken om goed samen te werken, het organiseren van beschermd thuis en dan specifiek het 24 uurs toezicht en hoe je dat betaalbaar houdt inclusief afspraken over wie dat betaalt (lokaal of regionaal), verbeteren van toegang en of je dat lokaal of regionaal regelt. Zeeland had bijvoorbeeld al besloten de toegang decentraal te regelen. Maar er zijn ook regio’s die een regionaal adviserend expert inzetten. Waarbij je een waardevolle combinatie krijgt van lokale toegang aangevuld met expertise en uniformiteit vanuit de regio. Omstandigheden verschillen. Het is echt maatwerk per regio. Er is geen blauwdruk. We hebben ook geen menukaart, waar je kiest wat je wilt afnemen.'
Het betekent ook dat het in de ene regio net wat makkelijker en sneller is geregeld dan in de andere regio. Maar dat heeft volgens Alette vooral te maken met vertrouwen. 'Sommige regio’s werken ook op andere onderdelen al goed samen, dat heeft een positief effect op beschermd wonen. Er zijn ook regio’s waar de individuele gemeenten een heel verschillende visie op beschermd wonen hebben waardoor samenwerking veel ingewikkelder is. Onze rol is soms ook om dat proces van visievorming en besluitvorming daarover te begeleiden.'
Burgerbeloften
Om het allemaal goed te regelen is niet alleen de relatie tussen gemeenten van belang. Ook in de relatie tussen gemeenten en aanbieders is volgens Alette nog veel te winnen. 'Ons belangrijkste advies is ze er tijdig bij te betrekken. Ga een duurzame relatie met je aanbieders aan. En dat geldt voor de aanbieders, maar zeker ook voor de inwoners. Betrek ook hen er tijdig bij.' Als voorbeeld noemt ze hoe dit in een regio leidde tot het formuleren van ‘burgerbeloften’. 'Ook inwoners weten dan wat ze kunnen verwachten. En dan heb je echt meteen een heel ander gesprek.'
Draagvlak
Inhoudelijk hebben de specialisten van het Transitieteam veel van ervaringen in eerdere decentralisaties geleerd. Door de ervaringen met de decentralisatie van de Jeugdzorg is er bijvoorbeeld een begrijpelijke vrees ontstaan dat ook de doordecentralisatie van Beschermd Wonen tot een toename van administratieve lasten zou kunnen leiden. “Maar wat vooral opvalt, is dat de visie van Dannenberg (Van Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis, red.) nog steeds omarmd wordt. Door gemeenten én door aanbieders. Er is veel draagvlak. En veel gemeenten zijn echt goed onderweg. Maar er komt veel bij kijken en natuurlijk is het spannend. Maar daar kunnen we bij helpen.'