Een coöperatie is een bijzondere vereniging, een vereniging met een bedrijf. In principe zijn de regels die gelden voor de vereniging van toepassing op deze rechtspersoon naast de specifieke regels voor de coöperatie.
Een coöperatie richt zich op de behartiging van zakelijke belangen van haar leden, zoals het gezamenlijk in- of verkopen van diensten en/of producten. Zij doet dit door met de leden overeenkomsten af te sluiten in het bedrijf dat de coöperatie voor de leden uitoefent. Denk bijvoorbeeld aan een gemeentelijke ICT-coöperatie die voor de aangesloten gemeenten software ontwikkelt die zij tegen speciaal tarief kunnen afnemen De leden zijn dus ook de afnemers van het bedrijf van de coöperatie. De gezamenlijke gemeenten (de coöperatie) zijn eigenaar van de ontwikkelde software. Leden combineren veelal de rollen van eigenaar, opdrachtgever en opdrachtnemer.
Een coöperatie wordt opgericht om schaalvoordelen voor de leden te behalen en mag – anders dan de vereniging – winst uitkeren aan de leden.
Oprichting
De oprichting van een coöperatie vindt plaats bij notariële akte. De statuten van een coöperatie zijn nagenoeg gelijk aan die van de vereniging. Alleen moet in de statuten van de coöperatie wel blijken dat het doel is te voorzien in de bepaalde ‘stoffelijke’ behoeften van de leden door het sluiten van overeenkomsten in het bedrijf van de coöperatie. Dat bedrijf mag overigens geen verzekeringsbedrijf zijn. Daarvoor moet een onderlinge waarborgmaatschappij worden opgericht.
Opzeggen lidmaatschap
Anders dan bij een vereniging kunnen bij de coöperatie voorwaarden worden verbonden aan de opzegging van het lidmaatschap. Dit mag slechts in geringe mate de vrijheid van uittreding (een wezenlijk kenmerk van het lidmaatschap van een vereniging) te beperken. Daarom moeten de voorwaarden worden vastgelegd in de statuten, moet de vrijheid van uittreden behouden blijven en moeten de voorwaarden in overeenstemming zijn met het doel en de strekking van de coöperatie. Voorbeelden van dergelijke voorwaarden kunnen zijn de verplichting uittreegeld te betalen of maximering van het aantal uittredingen in een jaar.
Inrichting
Net als bij de vereniging is de algemene ledenvergadering het hoogste orgaan. Voor de dagelijkse gang van zaken wordt een bestuur benoemd, met als voornaamste doel het dienen van de coöperatie. De leden/eigenaren worden nauw betrokken bij de strategie van de coöperatie. Hun rol is toezicht houden en het mede bepalen van de investeringen.
In de statuten kan worden bepaald dat er een raad van commissarissen is, die toezicht houdt op het beleid van het bestuur en de algemene gang van zaken in de coöperatie.
Aansprakelijkheid leden
De leden zijn tegenover de coöperatie aansprakelijk voor tekorten die na ontbinding van de coöperatie blijken te bestaan. De statuten kunnen hiervoor een regeling treffen en de aansprakelijkheid uitsluiten of beperken. Dit moet wel tot uitdrukking komen in de naam van de coöperatie.
De wet schrijft voor dat de naam van een coöperatie het woord ‘coöperatief’ moet bevatten en dat achter de naam U.A., B.A. of W.A moet staan, een aanduiding die betrekking heeft op de reikwijdte van de aansprakelijkheid van leden of oud-leden:
- U.A. betekent ‘uitsluiting van aansprakelijkheid’
- B.A. betekent ‘beperkte aansprakelijkheid’
- W.A. betekent ‘wettelijke aansprakelijkheid’. W.A. wordt opgenomen als alle leden voor gelijke delen moeten bijdragen in de tekorten van de coöperatie
Wetsartikelen
Zie de volgende artikelen op wetten.overheid.nl: