Voor het eerst in 26 jaar zijn we weer een hele vakantie met enkel ons tweeën. Vorig jaar ging de jongste nog mee, maar dit jaar kiest ieder zijn eigen weg. Naar muziekfestivals die dagenlang één groot feest zijn, of naar steden met cultuurschatten die ze als volwassenen reuze-interessant blijken te vinden. Ze gaan hiken in de natuur, waar vroeger na een paar kilometer wandelen nog wel eens ‘beenpijn’ kon toeslaan. De opvoeding is geslaagd, zeggen mijn vrouw Anne en ik tegen elkaar. Ineens zijn wij zelf weer jong.

In Toscane bezoeken we af en toe een stadje, we wandelen in de omgeving, maar de meeste tijd besteden we bij het zwembad. In de stapel vakantieboeken ook mijn uitgewoonde exemplaar van De zeven eigenschappen van effectief leiderschap. Vroeger las ik het jarenlang elke zomervakantie opnieuw. Het hield me scherp bij de vraag wat echt belangrijk is in het leven. Niet alleen de doelstellingen, maar ook de onderliggende waarden. Wat drijft me nou eigenlijk? Wat beteken ik voor anderen en wat zou ik willen betekenen? Het boek staat vol onderstrepingen, ik ken de passages uit m’n hoofd. Op een gegeven moment wist ik het natuurlijk wel. Maar nu – zeg vijftien jaar later – heb ik die goeie ouwe Covey toch weer in de tas gestopt. Ik dacht aan hem door al het achterstallig onderhoud in de samenleving en ontbreken van langetermijnvisie bij de overheid.
Covey zegt: wees proactief, je moet het actief regelen als je iets wilt. Houd het doel voor ogen, stel prioriteiten en verspil geen tijd aan dingen die niet aan de doelen bijdragen. Hij schreef meer varianten van z’n Seven Habits, bijvoorbeeld voor effectieve gezinnen of bedrijven.

We zijn als overheid te veel bezig met acute problemen

Op een vroege morgen in het zwembad viel me in dat er een nieuw deel in de reeks zou moeten komen: De zeven eigenschappen van een goede overheid. We zijn als overheid te veel bezig met acute problemen en te weinig met proactief beleid om problemen te voorkomen. Ik noem vast drie eigenschappen. De overheid moet worden gedreven door waarden, zoals menselijkheid en gerechtigheid. Overheidslagen moeten werken vanuit de overtuiging van win-win; we moeten de opgaven samen oplossen. Het denken moet beginnen met het uiteindelijk doel voor ogen. Niet met een doos vol stukjes die niet bij elkaar zijn te leggen, maar met het beeld van de hele puzzel. De grote problemen – arbeidsmarkt, energie, klimaat, stikstof, woningbouw, vergrijzing en bestaanszekerheid – zijn niet los van elkaar op te lossen.

Covey geeft ons de sleutel om onze vorm te hervinden. Met een andere manier van kijken en werken aan oplossingen voor alle vastgelopen problemen. Laten we als overheid dat boek schrijven én uitvoeren.