In New York is hij al begonnen, de Slutty Summer. Zo noemen New Yorkers de zomer waarin ze inhalen wat ze anderhalf jaar hebben moeten missen. Na de pandemie is het tijd voor ontspanning. Feest, contact en het delen van een leven zonder beperkingen. Terug naar het leven zoals het (n)ooit was.
Ook in Nederland hebben we een bevrijde zomer in het vizier. Mensen zijn gevaccineerd, besmettingen lopen terug, versoepelingen volgen elkaar op. De pandemie is niet voorbij, maar de beklemmende gevolgen nemen wel af. De risico’s worden kleiner. De maatregelen tegen verspreiding bepalen steeds minder ons straatbeeld.
Ik gun alle raadsleden, bestuurders en gemeenteambtenaren hun vrije zomer. Maar voor hen begint het echte werk nu pas. Na de gezondheidscrisis komen de maatschappelijke gevolgen in beeld. Die liggen veelal op het bord van gemeenten. De witte jassen kunnen uit, maar gemeenten kunnen de mouwen opstropen.
Veel gemeenten noteren meevallers op uitgaven in het sociaal domein. Niet omdat het beter gaat, maar omdat de pandemie voor vraaguitval zorgde. Problemen werden niet gesignaleerd en dus niet geïndiceerd. Nu ontstaat een inhaalslag voor uitgestelde zorg. Meer waarschijnlijk heeft zich ook cumulatie van problematiek voorgedaan. Na ‘de meevaller’ ontstaat grote druk op de sociale en psychische zorg.

Nu komen de maatschappelijke gevolgen in beeld

De economische gevolgen van corona vielen tot nu toe mee. Het aantal faillissementen was laag, net als het aantal ontslagen. Maar dat komt doordat de rijksoverheid structurele kosten overnam en vaste lasten werden opgeschort. Maar huurbetalingen zijn uitgesteld, niet kwijtgescholden. Banken en investeerders willen nu hun geld zien. Dat leidt alsnog tot faillissementen en ontslagen. Voor gemeenten betekent het nóg legere binnensteden en een toename van de bijstand en arbeidsbemiddeling.
Ook toegenomen ongelijkheid laat zich straks voelen. Corona heeft verschillen verdiept. Achterstandswijken zijn teruggeworpen en leerachterstanden zijn toegenomen. Mensen met zwakke netwerken hebben structureel meer hinder ondervonden dan mensen met sterke netwerken. Lokale hulpstructuren hebben het zwaar. Het verenigingsleven is op veel plaatsen ingestort. In de culturele sector en bij maatschappelijke initiatieven heerst financiële nood. Dat slaat neer in wijken en buurten. Maatschappelijke spanningen liggen op de loer. Gemeenten vormen de eerste lijn om daarmee om te gaan.
Zo kunnen we nog even doorgaan, over ondermijnende criminaliteit, de woningmarkt, handhaving van de coronaregels. We gaan een fijne zomer tegemoet, op weg naar een leven na corona. Voor gemeenten wordt het hard werken. Geniet ervan. En zet je schrap voor wat daarna komt.