VNG Magazine nummer 13, 9 september 2022

VNG Logo

Veel huishoudens zagen hun energierekening de afgelopen maanden verdrievoudigen of zelfs verviervoudigen. Ook de inflatie stijgt tot ongekende hoogte, maar onze rechtse regering is niet bereid de meest kwetsbare gezinnen te beschermen. Kinderen zitten hongerig op school, terwijl Nederland de tweede voedselproducent ter wereld is. We zijn niet in staat of bereid een boterham te geven aan kinderen voor ze naar school moeten.

Terecht wijst de Amsterdamse wethouder Marjolein Moorman in dit nummer op de enorme gevolgen van de prijsstijgingen aan de onderkant en in het midden van het inkomensspectrum. De mensen die in de problemen komen door de prijsstijgingen zijn niet werkloos en ‘kansloos’, maar werken elke dag hard en hebben soms meerdere banen. Er is iets totaal mis met een systeem als mensen die elke dag hard werken maar hun eigen leven niet eens kunnen betalen.

Moorman zegt eigenlijk dat de bestuurlijke elite geen idee meer heeft hoe ‘gewone mensen’ leven en het inlevingsvermogen ontbreekt om te begrijpen waar de gemiddelde hardwerkende burger iedere dag mee wordt geconfronteerd. ‘Den Haag’ werkt in abstracties en is losgezongen van de harde realiteit, terwijl wethouders als Moorman de directe gevolgen zien voor het dagelijks leven van gewone mensen.

Nationale politici zijn ziende blind en horende doof

Die verwijdering tussen politieke elite en gewone burgers is het directe gevolg van het functieverlies van politieke partijen. Historisch gezien waren zowel linkse als rechtse partijen diep ingebed in de samenleving, met veel tentakels tot in de haarvaten van elke wijk, sociale groep, wijk, kerk en vereniging. Maar moderne politieke partijen zijn grotendeels ‘maatschappelijk ontworteld’ en staan op grote afstand van hun electoraat. Veel Kamerleden hebben weinig of geen ervaring in het bedrijfsleven of met de onder- en middenklasse.

Het ‘D66-model’ van politiek bedrijven – pro markt en politieke propaganda op basis van mediatraining en peilingen – domineert. Terwijl de lokale wethouders en raadsleden tot de knieën in de modder staan en een steeds verdiepende armoede zien onder brede lagen van de bevolking, zijn nationale politici ziende blind en horende doof.

Moorman laat zien dat ook wethouders van centrumrechtse partijen samen met haar optrekken tegen ‘Den Haag’. En dat werkt. Huisuitzettingen lopen sterk terug en schuldhulpverlening zorgt ervoor dat gezinnen minder hard getroffen worden. Het lokale niveau – wethouders en raadsleden, politieke partijen in dorpen en steden – zal samen met burgers een tegenkracht moeten vormen om de armoedeval te stoppen. Idioot dat we het over armoede en honger moeten hebben in het negende rijkste land ter wereld. Maar dat is helaas de realiteit.

André Krouwel is oprichter van Kieskompas en werkt als politicoloog aan de Vrije Universiteit: andre.krouwel@vu.nl, @AndreKrouwel