Bij inwerkingtreding van de Omgevingswet hebben gemeenten een omgevingsplan van rechtswege gekregen. Dit bestaat onder meer uit de bestaande bestemmingsplannen en de bruidsschat. In 2032 moeten gemeenten het bestemmingsplan van rechtswege hebben omgezet in een integraal omgevingsplan zoals bedoeld in de Omgevingswet. De periode tussen inwerkingtreding en 2032 noemen we de transitieperiode.

In de transitieperiode zullen gemeenten om verschillende redenen het omgevingsplan gaan wijzigen:

1. Het mogelijk maken van initiatieven. Dit zal vaak gaan om gebiedsontwikkeling.
2. Nieuw beleid vertalen naar regels in het omgevingsplan. Voorbeelden zijn nieuw parkeerbeleid of de transitievisie warmte.
3. Opbouwen van het omgevingsplan 2032. Dit kan zowel gebiedsgericht als thematisch.
4. Beheren van het omgevingsplan. Bijvoorbeeld om het omgevingsplan in lijn te brengen met nieuwe instructieregels van het rijk of de provincie.

Afhankelijk van het motief van de wijziging hebben gemeenten een of meer instrumenten ter beschikking om de wijziging te realiseren. We vermelden ze hieronder, inclusief links naar verdiepende informatie van de VNG over het praktisch werken met het instrument.

Wijzigen van het omgevingsplan met de technische standaard STOP/TPOD van de Omgevingswet

Hiermee kan de gemeente initiatieven mogelijk maken en nieuw beleid doorvoeren in het omgevingsplan. Ook kan de gemeente hiermee het integrale omgevingsplan opbouwen en het omgevingsplan beheren. Lees meer over het wijzigen van het omgevingsplan

Wijzigen van het omgevingsplan met een tijdelijke alternatieve maatregel: TAM-IMRO

Dit houdt in dat de oude techniek voor planvorming wordt gebruikt onder de Omgevingswet. Deze TAM is primair bedoeld om urgente gebiedsontwikkeling mogelijk te maken. Lees meer over TAM-IMRO voor gemeenten

De vergunning voor de buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA)

Als de gemeente initiatieven mogelijk wil maken is de BOPA in veel gevallen een goed alternatief voor het wijzigen van het omgevingsplan. Zeker in de beginperiode. Bij de BOPA gaat het niet om het wijzigen van het omgevingsplan, maar om het afwijken ervan. Uiteindelijk moet de gemeente de BOPA wel verwerken in het omgevingsplan. Lees meer over de BOPA

De VNG biedt uiteenlopende informatie, tools en interactieve leer- en oefenmogelijkheden voor alle fasen van de transitie.

De basis op orde brengen

Informatie over het werken met het omgevingsplan van rechtswege. Welke randvoorwaarden moet de gemeente op orde hebben en welke keuzes moeten zijn gemaakt? Denk bijvoorbeeld aan het opzetten van een basisstructuur voor het omgevingsplan en het opstellen van een transitieplan. Lees meer over het op orde brengen van de basis

Keuzehulp instrumentarium

De keuzehulp helpt met de afweging tussen een wijziging van het omgevingsplan met STOP/TPOD, een wijziging met TAM-IMRO of een BOPA. Ga naar de keuzehulp voor het instrumentarium

Opbouwen integraal omgevingsplan

Met de geïntegreerde staalkaart en het Handboek opstellen omgevingsplan bieden we inspiratie hoe het integraal omgevingsplan eruit kan komen te zien na het doorlopen van de transitie en hoe de gemeente dit kan ontwerpen, annoteren en digitaliseren. Lees meer over het opbouwen van het integraal omgevingsplan

Leren werken met het omgevingsplan

Het werken aan het omgevingsplan is veelomvattend, vergt nieuwe vaardigheden en vraagt om een nieuwe manier van samenwerken. De VNG ondersteunt gemeenten hier actief bij. U kunt onder meer deelnemen aan kennissessies en vragenuren van het Netwerk omgevingsplan. Lees meer over leren werken met het omgevingsplan