Rond middernacht stuur ik nog een appje naar ­Sharon Dijksma. ‘Ik heb nagedacht, als we nou eens dit en dat…’ Om halfzeven ’s morgens komt er al antwoord. We hebben een 24-uurs hotline in de hectische weken van het overleg met het rijk over de gemeentefinanciën.
Op een zeker moment denken we allebei dat we nu aardig in de buurt komen. Tijd om het bestuur, de commissie Financiën en de klankbordgroep – zestig wethouders en burgemeesters uit alle regio’s, elk met een achterban van collega’s uit buurgemeenten – te raadplegen. Hoe denken zij erover? Uit alle windstreken klinkt in verschillende toonaarden dezelfde boodschap: voor dit onderhandelingsresultaat is nog geen draagvlak. Ze vinden het te mager.
De onderhandelingen zijn enorm complex. We praten met het demissionaire kabinet en met verschillende – ambtelijke en politieke – lagen van de departementen van Financiën, BZK en VWS. We leggen teksten en resultaten terug bij de eigen VNG-specialisten. De tweede lijn is de formatietafel. Het is natuurlijk zaak dat onderhandelingsresultaten daar ook standhouden. Tegelijk houden we voeling met ons eigen bestuur, de commissie Financiën en met de klankbordgroep. De laatste bestaat nog niet zo lang. Het blijkt een onbetaalbaar kort lijntje met alle gemeentebestuurders die niet dagelijks bij de VNG betrokken zijn.

Het is jongleren om de balans te vinden van alle tafels en alle spelers

Het is jongleren om de balans te vinden van alle tafels en alle spelers. Na de avond met de klankbordgroep is het glashelder dat we terug moeten naar de onderhandelingstafel. Het demissionaire kabinet heeft begrip voor onze positie. Het is duidelijk dat de fondsbeheerders er graag uit willen komen met de gemeenten. In het Bestuurlijk Overleg Financiële verhoudingen (BOFv) van een paar dagen later ligt er een resultaat op tafel waarmee we thuis kunnen komen. We maken een afspraak over het indexeren van de stijgende zorgkosten. Maar het hele verschil is dat het kabinet vooruitlopend op de precieze afspraken vanaf 2026 75 miljoen euro beschikbaar stelt, oplopend naar 300 miljoen in 2029. Sharon spreekt van een token of trust. We voelen vertrouwen.
Opnieuw houden we online een oploop met onze leden in het land, nu blijkt er veel meer draagvlak te zijn. Al komt er natuurlijk ook kritiek. Daarom komen er nog regiobijeenkomsten én een ledenvergadering. De financiële problemen van gemeenten zijn niet opgelost. Maar, er is een stap van betekenis; een goede basis voor het gesprek met een nieuw kabinet.
Voor mij is de les hoe waardevol de wijsheid van de menigte is. Door het gewicht van de stemmen van alle gemeenten kwam er beweging.
‘Klankbordgroep’, het klinkt niet flitsend, maar wát een verrijking voor de vereniging.